Мөнхийн жүүд, жүүд судлал ба еврейн асуудал

"Чинад Нууцын Монгол Орон" номын хэсгээс...

Олон улсын утга зохиол, ахуйн сэтгэлгээнд “Мөнхийн жүүд” гэсэн уламжлалт, гэхдээ доромж талдаа ойлголт хэзээнээс байна. 

Жулиус Штрайхерын “Der Stuermer”сонинд 1937 онд гарсан шог зураг. Улмаар “Жүүдийн асуудал” бодитой байсаар ирэв. Асуудлаас тойрох аргагүй тул жүүд судлал байна. Jew studies, Judiac studies хэмээнэ. Монголчууд бид жүүд гэхээр маш ерөнхий төсөөллөөс цаашгүй. Ийсүс Христийг алсан домогтой, тиймээс жүүдүүд Христийн шашны өмнө буруутай юм гэсэн, улмаар тэднийг Барууны ертөнцөд ад үзсээр ирсэн гэж л мэднэ. Их цаашлаад, жүүд нарт ер хаана ч дургүй гэнэ билээ гэсэн сэтгэгдэлтэй сууцгаана. Хамгийн ухаантай үндэстэн гэж нилээд дуулсан байх. Бүх салбарт Нобелийн салбарын шагналын дөрөвний нэгийг авсан нь чухам мөнөөх мөнхийн жүүд нар гэж тэр болгон мэдэхгүй.

Танай судлаач миний бие 1996 онд Олон улсын хэвлэлийн хүрээлэн (International Press Institue)-гийн Дэлхийн их хурал (World Congress)-д Монголоос ганцаар оролцов. Сөүлд. 120 гаруй улс гишүүн нь байдаг аварга байгууллага. Их хуралд нь дэлхийн хэвлэл, мэдээллийн могулууд оролцоно. Монгол Улсын үндэсний мэдээллийн МОНЦАМЭ агентлагийн Ерөнхий захирлын хувьд миний бие тухайн цагтаа тийм могул. Буудалд оронгуут өрөөний утас дуугарах юм. Гайхаад автал миний англи багш ярьж байна. Би ирсэн, чи одоо доошоо ороод ир, энд жинхэнэ ирланд паб байна гэлээ. Монголын төлөөлөгчийг ирмэгц өрөөгий нь хэлээрэй гэж ресепшнд захисан юм байна. Ирланд паб хаана ч андашгүй онцлогтой. Англид бол болгоомж шаарддаг газар. Ирландууд одоо АНУ-ын улс төрийн элит боловч Англидаа бол хүнд гарууд бараг хэвээрээ. Өнөөгийн манай хоёр том дипломатч  тухайн цагтаа ирланд пабанд нэг нь тулам болтлоо зодуулж, нөгөө нь толгойгоо цоо цохиулсан удаатай гэх мэт. Их хурал өндөрлөж, хаалтын банкет хэдэн цаг үргэлжилж, улс тус бүрийн төлөөлөгчид дуу дуулах болов. Би урьдаас бэлтгэж, яг сайхан тааруулж согтоод ардын дуу (Folk opera) дуулна гэж зарлаад “Цэнхэрлэн-н-н-ээ харагдаа-аа-аа х-хх...” гээд нэг бадаг микрофоноор автал тэр том танхимд алга нижигнээд явчиж билээ. Хүн үнэмшихгүй байх, хамгийн их алга ташуулсан.

Их хурлын үеэр нэг удаа үдийн хоолоор Лорд Родермертай нэг ширээнд сууж таарлаа. Жинхэнэ хэвлэлийн могул, Viscount зэрэгтэй (гүн цолтой дүйцнэ) язгууртан, маш том хөрөнгөтөн, Daily Mail сонины эзэн. Эхнэр нь Майко Ли гэх ба залуухан япон хүүхэн байна. Туслах нь нэг англи авгай бас байлаа. Германы бас нэг могул эхнэртэйгээ тэр ширээнд байсан. Би тэдний анхаарлыг зориуд татаж, нилээд инээлгэж зугаацуулах хэрийн юм ярьсан. Зуу татацгаасан. Гэнэт гүнтэн хатагтай Майко Ли намайг ихэд сонирхох бололтой болж, чи ерөөсөө манай буудалд маргааш орой хүрээд ир, алга болчихвоо энэ тэр болоод нэрийн хуудсаа өглөө. Буудал нь бол мэдээж дэлхийн элит л болохуйц эртний сонгомол барилга уулан дээр харагдсан. Маргааш нь хурал дээр Лорд байсан үгүйг ажиглаагүй. Орой нь хатагтайд буудлын автоматаас залгасанд буудал нь хариу өгч, Лорд ба гүнтэн өглөө Япон руу нисчихсэн гэв. Мань Лорд бээр энэ хоёр ази хоорондоо юу ч болоо билээ гэж бодоод яаравчилсан хэрэг болов уу гэж бодмоор.

Лорд Родермер ба гүнтэн хатагтай Майко Ли нар над руу анхаарсан нь: Гэхдээ сонин нь энэ биш. Жүүд судлал сонирхох явцад илэрсэн нь: Зураг дээрх Вере Харолд Эсмонд Хармсфорд нь 3-р үеийн гүн Лорд Родермер бөгөөд 1998 онд 73 насандаа өөд болжээ. Тухайн үедээ 1,7 тэрбум паундын хөрөнгөтэй байж. Түүний эцэг 2-р үеийн гүн Родермер нь еврейн эсрэг буюу антисионист үзэлтэй хүн байсан юм байна. Фюрерт захиа бичиж, зөвлөгөө өгдөг, Фюрертай биеэр уулздаг хүн байсан нь түүхнээ анхаарал татсаар үлджээ. Фюрер жүүд нарт дургүй болсны учрыг судлаачид олон талаар тайлбарлах оролдлого хийсээр байна. Бид дээр “автомашины хаан” Хенри Фордын нөлөөг цухас дурдсан. Ер энд олон тайлбар эрж хайгаад байх шаардлагагүй юм. Фюрерын үгээр бол “Хаана ямар муу юм болнов, тэнд жүүд заавал явж байдаг” гэнэ. Хэрэв энэ үнэн бол хэн хүний дургүй хүргэх нь зүйн хэрэг. Харин хамаг муугийн түрүүнд жүүдүүд явдаг нь үнэн үү? Жүүд судлалын гол гогцоо асуудал энэ.

1933 онй. Дэлхийн 1-р дайны томоохон тулалдаануудад оролцож, алдарт Төмөр загалмайн одонгийн 1 ба 2-р зэргээр шагнуулсан бага дарга Адольф Хитлер 1920 онд цэргээс халагдсаны дараа улс төрд орж, Германы ажилчны нам, Германы ажилчны үндэсний социалист намаар явсаар Германы Канцлераар сонгогдоод байсан цаг үе. Тэр үеийн Герман нь дэлхийн дайнд ялагдаад сүйрлийн байдлаас гарахгүй шахам хэцүү байдалтай орон байв. 

Гэтэл тэр 1933 онд дэлхийн еврейчүүд Германд гэнэт дайн зарлав. Жүүд нар Английн “Дейли Экспресс” сонины тэргүүн нүүрэнд дайн зарлаж буйгаа мэдэгдээд, уриа лоозонгоо нийтэлсэн байна. “Даян дэлхийн жүүд нар үйл ажиллагаанд нэгдэхтүн” гэжээ. Энэ юу гэсэн хэл вэ? Дэлхийн 2-р дайн нь түүх, утга зохиолд дурдаж заншсанаар 1939 онд бус 1933 онд эхэлжээ гэсэн үг. Германы эдийн засгийг газар дээр нь атгаж байсан жүүдүүд Германд дайн зарлахаар Герман улс, түүний Канцлерт хоёрхон зам үлдэнэ: даруй бууж өгөх, эсвэл баян дэлхийн еврейн эсрэг дайтах. Еврейн давамгайлах нөлөөгүй улс орон Европт байхгүй болохоор Фюрерт ганцхан зам үлдэнэ. Герман улсыг үйлдвэржүүлэх ба цэрэгжүүлэх замаар тивийн дайн явуулах. Ингээд Европын дайнд нилээд амжилт олсон Герман улсын ээлжит зорилт нь Зөвлөлт Холбоот Улс болно. Еврейн захиргааны гол улс бол ЗХУ болохыг Фюрер ч мэднэ, Сталин ч мэднэ. Еврейн зарласан еврей-германы дайнаас зайлсхийж, ЗХУ-ыг аврахын тулд Сталин Улаан армийн дээд командлалд нэвт шургалсан жүүд нарыг устгасан юм. Үүнийг Сталин дайнаас зайлсхийх хангалттай арга хэмжээ гэж бодсон, харин Фюрер хангалтгүй гэж үзсэнээр аль алиных нь түүхэн алдаа болжээ. Ийм л логик харагдах ба дэлхийн дайны түрүүнд жүүд нар л байсан байна. Дэлхийн дайныг муугийн түрүүнд явдаг жүүд нар л өдөөсөн байна. Дэлхийн хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслүүд жүүд нарын мэдэлд буй нь энэ мэтийг бид мэдэхгүй явж ирсний шалтгаан.

Жүүд овог нэр нь Моисей Леви Мордехай гэх Карл Марксын онолоор цогцолсон социализм байсан, тэгээд нурсан. Орост ч, Монголд ч хэлмэгдүүлэлтээс эхэлсэн үйл явц шүү дээ. Тэгвэл тэр хэлмэгдүүлэгч машин нь хэний гарт байсан юм? Бүхэлдээ еврейчүүдийн гарт. Монгол дахь хэлмэгдлийг зохион байгуулагчид нь Блюмкин, Фриновский. Хэрэв судлаад үзвэл, манай Дотоод яамны зөвлөхүүдээс орос хүн бараг гарахгүй гэж баттай хэлж болно. Зүгээр үүнийг эрээлэх өдрүүдэд Украйн анхаарал татсан далимаар хэлэхэд, Украйны дотоод яам, Чекагийн бие бүрэлдэхүүний 80 хувь нь еврей байж, тэр хэрээр хэлмэгдэл аймшигтай хэмжээнд хүрч, улмаар аж ахуй орхигдсоноос өлсгөлөн болж 7 сая хүн үхжээ. Тийм аймшигтай аппарат хэрэгслийг яагаад жүүд нар эзлээд авчихав?

Анхны Зөвлөлт Засгийн газрын бие бүрэлдэхүүнийг харвал : Ардын комиссарууд буюу сайд нар 22 байсны 17 нь жүүд байв. Орон нутгийн 23 комиссарын 21 нь, цэргийн комиссариатын 43 том тушаалтны 33 нь, гадаад хэргийн комиссариатад 16-аас 13 нь, сангийнханд 30-аас 24 нь, шүүхийнхэнд 21-ээс 20 нь еврей нар байжээ. Оросын ард түмэн, пролетари нар хаачсан бэ?

Франклин Риккартын дараахь дүгнэлттэй санал нийлэх нь нийтлэг байна, үүнд: “Оросын гэгч хувьсгал нь хэрэг дээрээ (еврей нарын төлөвлөж, санхүүжүүлж, гүйцэтгэсэн) аймаглан устгах үр дагавартай жүүдийн coup d’etat (төрийн эргэлт) байв. Ердийн нөхцөлд жүүд нар аливаа улс үндэстнийг түүний элитэд нэвтрэх, ашиглах замаар “дээрээс нь” хяналтандаа авдаг. Харин энэ нь жүүдүүдийг том хотуудад орохыг хориглосон тусгай газар нутагт суулгадаг байсан Орост боломжгүй байв. Учир иймээс жүүдүүд “пролетари нарыг чөлөөлөх”-өөр хувьсгалыг “доороос нь” эхэлсэн юм. Нэгэнт засгийн эрхийг булаан авсан жүүдүүд элитийг “ангийн дайсан” нэрээр устгаж, пролетари нарыг боолчлон там гээчийг газар дээр байгуулсан юм... ЗХУ-ын жүүд шинж чанар хадгалагдсаар байв. ЗХУ сүйрсний дараа ч жүүд нар “капиталист” хувилбарт бас л давамгайлснаар олигархууд Оросын баялгийн 60 хувийг луйвардав. Зөвхөн Путины гэгээрсэн дарангуйллын дэглэмийн үед еврейн эвдэн сүйтгэгч засаглалыг халж буй боловч энэ үйл явц төгсөхөд хол байна” гэжээ.

Миний бие манай ахмад үеийнхний адил цэвэр социализмын бүтээгдэхүүн. Би бас оросын түүх, соёл, орос хүнийг сайн мэднэ. Надад эртнээс, насанд хүрснээс хойш гайхаад бардаггүй нэг юм байсан. Юув гэвэл, социализм нь Оросын үйл хэрэг мөртөө социализмд их оросын ард түмний уугуул шинж чанар, орос хүний мүс ерөөс тусгалаа олж харагддаггүй байв. Дарангуйлал, хардлага сэрдлэгийн орчин ноёрхож, нийгмийн сэтгэлзүйд орос үндэстний гэмээр нааштай цааштай шинж төлөв үгүйлэгдэж, ямар нэг далдын харгис чанар сүүдэр мэт дагаж байв. Энэ нь оросын эсрэг үзэлд хүргэж байв. Бид еврейн онол, улс төрийн давамгайлах нөлөөг бол мэдэж л байсан. Гагцхүү еврей үндэстэн гэж юу юм тухайд асууж лавлаж, бодож сэтгэж, сурч мэдэж байсангүй. Асуухгүй болохгүй, мэдэхгүй байлгахын тулд мөнөөх еврейн зөвлөлт засаг бараг анхныхаа хуулиар сионизмын буюу еврейн бодлогын эсрэг хэл ам таталсан этгээдийг цаазаар авах ял тогтоожээ.

Социалист дэглэм бол жүүд үндэстний бодлого, зорилго, бүтээл байжээ. Социализмын хамаг нууц үүнд оршиж байжээ. Үүнийг 20-р зуунд монголчууд бид огт ойлгосонгүй гэнэн тэнэгтэж ирсэн байна. Харин 21-р зуунд жүүд судлалаас суралцахгүй аваас социализм эргээд диваажин харагдахгүй гэх газаргүй тамд унах магадлал бага биш боллоо.

Миний бие жүүд судлалыг еврейн эх сурвалжаар нь үзэхийг оролдсон нь жүүд үндэстнээс суралцах зорилготой байв. Аль дивангарын үед миний олж авсан иврит хэлний ном надад бий гэх мэт. Гэтэл явцын дунд жүүд судлалын еврейн бус эх сурвалжуудтай танилцахад хүрэв. Жүүд нарыг шүүмжлэх тохиолдолд тэд, та нар еврейн 4000 жилийн түүхийг мэдэхгүй байж... гэдэг гэнэ. Б.К.Раттей хэмээгчийн “A Short history of the Hebrews” гэх сонгодог түвшний номй, бас бус зарим зүйлийг нийлээд эрт олж уншсан. Эсидор Эпштейний “Judaism: A historical presentation”нь Иудейн шашины тухай бас л сонгодог эх сурвалж байна. Чухал нь, Иудейн шашны рабби-лам Моррис Н. Керцерын “What is Jew” (Жүүд гэж юу вэ) ном олдсон нь жүүд нарыг жүүд нүдээр харах боломж олгов. Эндээс жүүд нар ёс заншил, шашин суртал, онол номлолын зарим онцлогтой боловч хүн шиг л хүмүүс харагдах нь мэдээж. Чингээд дараа нь жүүд нарыг бусад үндэстний нүдээр харсан эх сурвалж мэдээллийг олж үзэх ээлж ирнэ.

Ер дэлхийд сүүлийн жилүүдэд жүүд судлал, еврейн асуудалд шинээр үлэмж анхаарах болсон нь илт байна. Тийм хэрэгцээ бий болсноос тэр биз.

Жүүд судлалын цагаан толгойн төдий маш ерөнхий, гэхдээ амин чухал мэдээлэл эхлээд өгмөөр байна. Иудаизмын ёсоор, дэлхийд Бурханаас сонгогдсон үндэстэн жүүд нар байна. Жүүд биш бол бүгдээрээ адилхан гой нар байна. Гой нь олон тоонд гоим болно. Уншигч, зохиогч хоёр тус тусдаа гой, нийлээд гоим. Ийм үндсэн нэр томьёотой. Гоимыг жүүд нар яасан ч дурын хэрэг. Эцэстээ жүүд нар бүхнийг эрхэндээ оруулж захирах заяа тавилантай гэж үзнэ.

Оросын их зохиолч Фёдор Достоевскийн бүтээлүүд дэлхийн 170 хэлээр орчуулагдсан гэдэг. Достоевский 1870 оны орчим “Еврейн асуудал” өгүүлэл бичсэн нь жүүд судлалын сурах бичиг урьд, өнөө, ирээдүйд байхаар сонгомол тойм юм. Достоевский антисионист байгаагүй, ердөө л жүүд үндэстний гол зарим онцлогийг бодит амьдралд ажигласан судалгааны өгүүлэл юм.

1-р онцлог нь гэвэл, жүүд нар үргэлж мөнх, цаг мөч бүр гомдоллож явдаг гэнэ. Тэднээс илүү дарлагдаж зовсон, хавчигдаж хяхагдсан нь байхгүй гэнэ. Энэ тухайд Достоевский эгдүүцэн хэлсэн нь : Тэд Европт ноёлоогүй юм уу, наад зах нь хөрөнгийн биржүүдийг атгандаа хийснээр улс орнуудын улс төр, дотоод хэрэг ёс суртахууныг удирдаагүй гэжүү. Английн консерватив улс төрийг, бодвол жүүдүүдийн үзлээр удирдаж буй Лорд Биконсфильд өөрийгөө Испаний жүүдүүдээс гаралтай болохоо мартлаа гэжүү. Саяхан хамжлагаас чөлөөлөгдсөн орос тариачдыг еврейчүүд шулж мөлжин сөхрүүлснийг Достоевский дурдаад, помещекууд ч мөлжиж байсан, гэхдээ ажиллах хүчнээ хадгалахын тулд тариачдыг ор тас хоослохыг хүсээгүй, харин жүүд нарт оросын байдал падлийгүй, шавхаж аваад л зайлж байсан гэжээ. Тэр үес Америкт боол эзэмших ёсыг халснаар олон сая негр чөлөөлөгдөөд байтал туршлагагүй тэдгээр хөөрхийс тийшээ дайрсан үй олон жүүд нарын золиос болсон гэжээ. Еврейчүүдийн үндсэн мэх нь “Золотой промысел” болохыг Достоевский олонтой дурджээ. Энэ үг жүүд нарын өөрсдийнх нь хэрэглэдэг нэр томьёо. Алт ангуучлал, алт олборлолт гэсэн утгатай боловч мөнгө хүүлэхийг хэлж байгаа юм. Үндсэн жүүд арга. Хаана ядуу олон гараад ирнэ, тэнд еврейчүүдийг мөнгө хүүлж элгээр нь хэвтүүлээд зайлж одно. Дараагийн арга нь архины наймаа гэж Достоевский бичжээ. Цэвэр спиртыг усаар шингэлж цагаан архи хийхийг үнэндээ чухам еврейн Зөвлөлт засаг анх дэлгэрүүлсэн юм байна. Улмаар анхны хоёр социалист улс энэ гамшигаас ангижрах төлөвгүй. Аливаа цэвэр химийн бодис, түүний дотор цэвэр спирт бол хор гэж оросон эрүүл ахуйн гол мэргэжилтэн хэлж байна. Зүгээр самогоноо уу гэж зөвлөж байна. Үүнд би итгэхгүй байлаа. Хуучин үед бол самогон нэрэх нь гэмт хэрэг. Гэтэл сая Буриадад самогоны аппарат дэлгүүрт чөлөөтэй зарагдаж байхыг харлаа. Еврейн зөвлөлт засгийн үед цагаан архи хоёр чухал үүрэг гүйцэтгэж байв. Нэгд, эдийн засгийн томоохон хүчин зүйл, учир нь манай 1 шил архины өөрийн өртөг 1 төгрөг, дэлгүүрийн үнэ нь 24 төгрөг байв. Санхүү хүндэрсэн тохиолдолд хөдөө сумд машин, онгоц, нисдэг тэргээр ачиж очоод зарчихад л аймгийн төсөв бүрддэг байв. Горбачев, Андроповын үед хуурай хууль зарласан нь ЗХУ-ын эдийн засаг, дараа нь өөрөө унах гол шалтгааны нэг болсон тухай тэр үеийн ерөнхий сайдууд нь одоо ярьж байна. Хоёрт, орос үндэстнийг зориудаар хордуулах еврейн бодлого байсан байна. Гоимыг мөхөөх бодлого нь иудаизмын уламжлалт суртал болох тухайд эх сурвалжууд санал зөрөхгүй байна.

Жүүд нарын цаг мөч бүр худлаа гомдоллохын шинэ сонгомол жишээг холокост гэгч гэж олон судлаач үзэхдээ нарийн нягт баталгаа нотолгоотой ярих болов. Германууд 6 сая еврейг хорт хийгээр утаж устгаад шатаасан гэдэг домог юм. Ерөөс жүүдүүдийг аймаглан устгах тухай шийд гаргасан баримт алга гэнэ. “Эцсийн шийд” гэсэн нэр томьёо хэрэглэж байсан нь нүүлгэн шилжүүлэлтийг хэлсэн ба үнэхээр тэгэж л байсан гэнэ. Дайны үеийн тэр хүнд үйл явцад их үсрээд 250000 жүүд үрэгдсэн тооцоо л гардаг байна. Тэгвэл бусад үндэстнүүд ямар их хохирол амссан билээ гэдэг асуулт гарна. Зөвхөн Зөвлөлтөд жүүд нарын зохион байгуулсан хэлмэгдүүлэлт, хядлагаар 3,5 сая хүн амь үрэгдсэн тооцоо байна.

Интернетэд дэлхийн хүн амд холбогдох дараахи мэдээлэл байна:

WORLD ALMANOC POPULATION FIGURES 1934-1948.

The World Almanoc notes the following populations :

In 1934 (before WW2) : Christians 682.400.000 Jews 15.315.000

In 1948 (after WW2) : Christians 592.406.542 Jews 15.753.638

Absolute difference : Christians Minus 89.993.458 Jews PLUS 438.648

Энэ ойлгогдож буй байх. Дэлхийн 2-р дайны дараа Загалмайтан шашинтны тоо 90 саяар буурсан байна. Энэ мэдээж хэрэг. Гэтэл жүүд хүн ам 438 мянгаар өссөн байх юм. Уг нь бол наад зах нь 6 саяар хорогдох ёстойёо доо.

Достоевский цаазын ял аваад толгой дээр нь сэлэм хугалах ёс хийгээд гүйцэтгэх гэж байсан тэр мөчид Хааны өршөөлийн зарлиг амжиж ирснээр амь хэлтэрч шоронд олон жил суусан хүн. Хэдэн жүүд хамт нэг нааран дээр байсан гэнэ. Оросууд тэдэнд огт дургүйцэж, хажиглаж, хавчиж байсангүй гэнэ. Жүүд нар мөргөхдөө тусгай хувцас нөмөрч, чанга дуугаар залбирах нь түвэгтэй боловч, оросууд, үгүй хөөрхий, эдний шашин нь ийм юмаа гээд тоодоггүй байжээ. Гэтэл еврейчүүд хамт хооллох ч үгүй, оросуудаас үргэлж сэжиглэн цэрвэн доромж харьцдаг гэнэ. Энэ чинь шоронд шүү, өөр газар бол хэрхэх гэж Достоевский гайхжээ. Хэрэв оросын жүүд 3 сая, оросууд 80 сая биш, эсрэгээр жүүдүүд 80 сая, оросууд 3 сая байсан ахул тэд оросуудыг чөлөөтэй мөргөл үйлдүүлэх үү, шууд боолоо болгочихгүй юү, ерөөс арьсыг нь хуулаад бүрмөсөн зүйл дуусгачихгүй юү, тэд эртний түүхэндээ бусад ард түмнүүдийг хүйс тэмтэрч байсан шүү дээ гэж Достоевский бичжээ.

2-рт Достоевский еврейчүүдийн “Улс доторхи улс” байгуулах журмыг цохон тэмдэглэж байна. Ямар ч нөхцөлд тэд улс доторхи улс байгуулах ба энэ нь чухам жүүд нар 4000 жилийн түүхтэй өнөөг хүрсэн арга нь юм. “Ард түмнээс нь хол хөндий бай, өөрийгөө хичээ. Тийнхүү чи Бурханы ганц болно. Бусдыг устга, эсвэл боолчил, үгүй гэвэл мөлж. Даян дэлхийн ялалтдаа итгэ. Хүлээ, хүлээ...”гэсэн номлолоор улс доторхи улс нь бий болж ажилладаг гэнэ.

Орчин үед аливаа улс доторхи еврейн улс нь хамгийн ноцтой аюул байж магад. Хуучин үед зөвлөлтийн нөхдүүд гээд бидний хамт юмуу, хамтран ажиллаж байсан хүмүүс дотор жүүд нар зөндөөн байсан. Бид анзаарч, ач холбогдол өгч байсангүй. Гэтэл еврейн хувьд еврейн ашиг сонирхол л давамгайлна. Эргээд бодоход би тийм жишээ гаргаж болох байна. Өнөө үед АНУ-аас ирсэн л бол америк гэж харж байна. Баримжаалж үзвэл, тэдний олонхи нь еврей байхыг үгүйсгэхгүй. АНУ-д асар нөлөөтэй олби оготно шиг хүмүүс аль нэг шугамаар явж болох юманд илүү тоогоор явж л байгаа. Хэнтийн Биндэрт нэг америк англи хэл зааж байсанд судлаач Н.Дарамзагд хөдөө буй эцгийндээ айлчлуулахаар авч явжээ. Ер нь бол аль ч үндэстний ёс заншилаар тийм үед хөгшин хүнд барих ганц шил юм, хүүхдийн нүд хуурах хэдэн чихэртэй очно биз дээ. Гэтэл нөгөө америк тэгсэнгүй, хийж өгсөн хоол цай ч идэж уусангүй гэнэ. Өврөөсөө боодолтой 5 гөөхий гаргаж ирж нэгийг нь идээд буцаагаад өвөртөлчихжээ. 140 жилийн өмнө Достоевскийн зурагласан тэр еврей дүрээрээ мөнөөс мөн. Дарамзагд бодохдоо, энэ америкчууд гэж ямар этгээд амьтас вэ гэж бодоод хоцрохоос өөрцгүй. Тиймээс АНУ болон ер Барууны бусад орноос албаны ба хувийн аль ч шугамаар ирсэн хүмүүсээс үндэс угсааг нь тодруулж байх хэрэгтэй.

Израилын Ерөнхий сайд агсан Давид Бен-гурион хэлэхдээ “Гоим юу хэлэх нь надад падлийгүй, жүүд юу хийх нь чухал” гэжээ.

Орой нь ингэж бичээд, маргааш өглөө нь буюу 2014-04-03-д “Өдрийн сонин”-д хартал “Монголын хууль тогтоомж л хамгийн хэцүү тусгай ажиллагаа болоод байна даа” гарчгийн дор Эффис Эйтам гэгчийн ярилцлага нийтлэгджээ. Эл Эйтам бол гөөхий өвөртөлж явдаг нөгөө америк биш.

Эфрайм Эйтам бол Израилын зэвсэгт хүчин ба тусгай албаны нэрд гарсан генерал, туйлширсан сионист үзэлтэн, улстөрийн экстремист байр сууриараа зартай хүн. “Жүүд нар дэлхийд зохих байр сууриа эзлэх цаг болсон” гэж түүний үг, үзэл бодол. Израилын олон зуун тусгай ажиллагааг удирдсан, амжилттай оролцсон генерал Эйтам Монголд пиараа (бодвол төлбөртэй) эхэлж буй нь жүүд нар Монголд “зохих байраа” эзлэхийн дохио биз. Чөлөөнд гарсан генерал Эйтам харуул хамгаалалтын хувийн алба байгуулаад тэтгэвэртээ нэмэрлэж суух хэрийн хүн даанч биш юм байна. Тэрбээр дэлхийн томоос том еврей нарын гар хөл, толгойн туршуул, цохилтын хүч гэж ойлгогдож байна. АНУ-ын хэвлэл, мэдээллийн гол эзэн, хагас еврей Руперт Мёрдок, дэлхийн жүүд эздийн нэг Лорд Жакоб Ротшильд нар Genie Energy компаний гол хувьцаа эзэмшигчид, зөвлөх нь АНУ-ын дэд ерөнхийлөгч асан Дик Чейни мөн нь Монголд падлийгүй баймаар. Гэтэл үгүй, түүний салбар Genie Israel Holdings, Ltd-ийн тэргүүн нь эрхэм генерал бөгөөд холдинг нь “ӨС”-ы ярилцлагад дурдагдсан Genie Oil & Gas компаний үйл ажиллагааг хариуцдаг гэнэ. Эл компаний Ерөнхийлөгч нь мэдээж мань генерал. Палестины арабуудыг хорт хавдар гээд “Бид тэднийг хүйс тэмтэрнэ” гэж Эйтам ил шууд, илэн далангуй занадаг байна.

Genie Oil & Gasкомпаний Ерөнхийлөгч ноён генерал Эфрайм Эйтам өөрөө хэлэхдээ: “дэлхийд хамгийн том занарын ордууд Монголд байгаа гэдэгт итгэдэг” гээд түүний компани Монголд 4 жил ажиллаж, 6 сая ам.доллар зараад буй гэнэ. Тэгээд : “Шуудхан хэлэхэд өнгөрсөн жилүүдэд явсан мөрөө эргээд харахад Монголыг хөгжүүлэх гэсэн бидний хүсэл эрмэлзэл Монголын Засгийн газраас илүү байх шиг санагдах боллоо” гэж манай засгийн газрыг доош хийжээ. Учир иймээс “Монголын хууль тогтоомж л хамгийн хэцүү тусгай ажиллагаа маань болоод байна” гэж генерал Эйтам тусгай албаны хэлээр цэргийн хүн шиг шулуухан хэлжээ. “Асуудал шийдэхгүй удах нь сайн хэрэг биш” гэж араандаа зуугаад “Бүтэн дөрвөн жилийн турш мөнгө зарцуулсны дараа хөндөж байгаа гэдгийг ойлгоорой” гэж зандарчээ. Зарцуулсан 6 саяа хэнд хичнээнийг хувааж өгсөн баримтаа АТГ гэдэг газар өгч заргалд гэж зөвлөмөөр юмуу. Түүнээс өмнө энэ газрыг татан буулгах нь манай хэвлэлийн нийтлэлүүдээс тодорхой.

Угтаа юув гэвэл, Монголд шатдаг занарын хайгуулд хаа хамаагүй газраас нэг генерал ирээд, 4 жилийн турш эрж сураад, өчнөөн сая доллар зараад байх шаардлагагүй юм л даа.Манай ангийн хүүхэд Цогхүү Геологийн төв лабораторид химич байсан юм. 1991 онд би химийн асуудлаар бага сага юм тодруулах гэж ажил дээр нь очлоо. Шил юм тонгойлгосон байх. Тэгээд харжээ байтал өрөөнийх нь шүүгээнд үй олон шилтэй хар тос байх юм. Энэ юу вэ гэсэнд үгүй хөө, занараас гаргаж авсан нефть. Чи мэднэ дээ, халааж нэрээд л боллоо. Манайд занарын орд зөндөөн. Ямар ордоос хичнээн нефть гарахыг туршиж үз гээд дээрээс тушаагаад гэв. Бүр хуучин үед занарын ордуудаа мэдэхээр барахгүй, нефть гаргаж авахыг зорьж байж. Энэ ч аргагүй, учир нь хуучин үед манай мал аж ахуйн бүх бүтээгдэхүүний экспорт дан ганц шатахууны импортод зарцуулагдаж байв. Түүнээс хойш хэдэн жилийн дараа ШУА-ийн нэг залуу тийм туршилт давтан хийгээд Ерөнхийлөгчөөс сая төгрөг авсан гэсэн.

Генерал тэргүүтэй еврейн компаний “Монголыг хөгжүүлэх гэсэн хүсэл эрмэлзэл” нь хамгийн сонин юмны нэг. Ашгийн бус байгууллага юмуу, хаашаа юм. Өглөг буяны газар юм бол тэрийгээ ичиж зоволгүй хэлмээр юм. Их зохиолч Ф.Достоевский “Еврейн асуудал” өгүүлэлдээ цохон дурдахдаа : хаана ард нийт нь юм мэдэхгүй мунхаг, эдийн засаг нь дорой буурай байна, тэнд еврейн жинхэнэ жаргал ирдэг гэжээ. Бригадын генерал Эйтам жаргалынхаа орныг оллоо гэсэн сэтгэгдэлтэй нь илт. Достоевский цааш нь, тийм ард түмнийг еврейчүүд улам илүү гутаан доромжилж эвддэг, боловсролыг нь улам доош унагадаг, мөлжиж ядууруулсаар туйлд нь хүргэдэг. Оросын зах хязгаарын нутгийн уугуул хүн амаас үе үеийн жүүдүүдийн тухай асууваас, өршөөл энэрэлгүй гэж нэгэн дуугаар хариулна. Үнэхээр орон нутгуудын хүн амыг еврей нар өөрсдөөсөө яаж ч болохгүй гарцгүй хамааралд оруулах ба үүндээ хууль дүрмийг өөртөө ашиглаж чадна. Тэд эрх баригчидтай найзалж чаддаг улс гээд “Биржүүд дээр жүүдүүд хаанчилж байна, капиталыг тэд хөдөлгөж байна, санхүүг тэд эзэгнэж, тэгснээрээ олон улсын улс төрийг засаглаж байна. Цаашид юу болохыг еврейчүүд өөрсдөө ч мэднэ:тэдний хаанчлал, бүрэн хаанчлал ойртож байна” хэмээсэн нь 140 жилийн өмнө бичигдсэн мөрүүд. Бүрэн хаанчлал нь өнөө нэгэнт тогтоод ганц Монгол маань дутаад буй байх.

Өршөөл энэрэлгүйгээр нэгэнт зард гарсан бригадын генерал Эфрайм Эйтамын Genie Oil & Gas компани Монголд ирэнгүүт хэнд ч юм, юунд ч юм хичнээн ч юм мөнгө зарсан нь үнэн байж болно. Хэрэв үнэн бол генерал найзалсан эрх баригчдынхаа хонгоноос зууж, хоолойд нь асаад салахгүй нь дурьдсан ярилцлагаас илт. “Монголыг хөгжүүлэх гэсэн хүсэл эрмэлзэл” нь генералыг тайван суулгахгүй. Мёрдок, Ротшильд, Чейни нарын сүпер хүнд жингийн тамирчид генералын ард ерөнхий командлагч нь болоод зогсож байгаа. Занар манар гэж нэг их сенсаац маягтай юм хэвлэлээр цацаад эхэлсэн нь угтаа арганд нь нэгэнт ороод одоо араа хамгаалах санаа байх. Занарт ямар ч сенсаац байхгүй. Жинхэнэ нэрээрээ шатдаг занар (горючий сланец) гэдэг юм. Манайх шатдаг занарын маш их нөөцтэй гэж миний үеийн 5-р ангийнхан газарзүйн хичээлээр мэддэг байсан шүү дээ. Европын улсууд 14-р зуунаас эхлэн занараас шатамхай бодас ялгаруулж хэрэглэх туршлагатай. Шинэ нь юув гэвэл, АНУ болон бусад улсад томоохон үйлдвэрлэлийн түвшинд занарын тос, хий олборлох практик туршлага хуримталснаар эрчим хүчний салбар дахь ээлжит хувьсгалын тухай ярьж байна. Занарын нөөц ба өнөөгийн технологийн талаасаа бол Монголыг занарын цооногоор бүрхэе гэвэл Эйтам генералын компанид дахиад 4 жил л хэрэгтэй. Гагцхүү үүний дараа байгаль орчиноос юм үлдэх эсэх нь одоогоор дэлхийд огт тодорхойгүй байна. Занар олборлолт, байгаль орчны харьцааны асуудлаар нэг мөр шинжлэх ухаанч үнэлгээ дүгнэлт алга байна. Аажимдаа байгалийг бүхлээр нь сөнөөх шилдэг арга энэ болов уу гэсэн үндэслэл яригдана. Манайхны хувьд байгаль орчны асуудал хойш тавигдсан. Чухам тийм учраас мань генерал өөр тийшээ бус Монгол руу зүтгэж байна. Генерал Эйтам Ц.Элбэгдоржтой уулзсанаа асуугаагүй байхад дурьджээ. Манай Ерөнхийлөгч түүнд яг ард түмний эв нэгдлийн бэлгэ тэмдэг шиг санагдсан гэнэ. Иргэний хөдөлгөөн хорионд орсон нөхцөлд та бид бригадын генерал Эфраим Эйтам ба дэслэгч Ц.Элбэгдорж хоёртой л эв нэгдэхээс өөр гарц одоогоор харагдахгүй.

Их зохиолж Ф.Достоевскийтай хамт шоронд сууж байсан жүүдүүд ба өнөөгийн Израйлын үндэсний баатар, Израйлын үндэсний шашны намын дарга генерал Эйтам аль аль нь жүүдүүд боловч шал өөр жүүдүүд байх ёстой гэж хэнбугай ч бодно. Гэтэл жүүд судлалын ноцтой ганц дүгнэлт гэвэл, еврейчүүд 4000 жилийн турш өөрчлөгдөөгүй, цаашид өөрчлөгдөх ч үгүй. Чухам энэ нь жүүд үндэстний мөн чанар. Чухам энэ учраас “Мөнхийн жүүд” гэсэн ойлголт бий болж мөнхөжсөн юм. Достоевский бичихдээ, жүүдээс өөр үндэстэн жүүд нар шиг зовсон бол 4000 жилийн туршид сөнөж мөхөөд, замхарч устаад дууссан байгаа гэжээ. Жүүд үндэстний оршин тогтнох арга нь иудаизм.

Иудаизм гүндээ, нууц далддаа асар өвөрмөц шашин суртал, ёс заншил юм. Жишээ нь, нилээд сүүлийн үе хүртэл Европт жүүд хүнээс шүүхээр гэрчийн мэдүүлэг авах гэх мэт зарим энгийн зүйл авах хориотой байв. Учир нь иудаистууд жилдээ нэг болдог уламжлалт баярынхаа үеэр дараа жилийн дотор худал хэлэх, залилан хийх гэх мэт нүглээ урьдчилан наминчилж энэ тухайд дархлагдсан эрх чөлөөтэй болдог. Тийм хүнээс шүүхийн мэдүүлэг авна гэвэл мэдээж утгагүй.

Жүүдүүд бусдыг гарцаагүй байдалд оруулж эрхэндээ оруулдаг гэж Достоевский хэлээд байгаа. Тэр 6 сая ам.доллар... Ер нь бол манай төр засгийн чадал чинсаа, чадвар боломжгүй нь арай дэндүү өнөөгийн нөхцөлд еврейчүүдтэй шууд тулгарч ажиллах нь хүнд эрсдэл болно. Ёстой ухаан хүрэхгүй гээч болно. Genie Oil & Gas компаний ар талд АНУ-ын Genie Energy (Ерөнхийлөгч нь мэдээж Ховард Жонас), түүний ар талд гол хувьцаа эзэмшигч Ротшильд, Мёрдок, зөвлөх Чейни гэх мэт америкийн ба еврей стратегийн түвшний хүнд их буунууд зоолттой. Стратегичид еврей үндэстний шилдгийн шилдэг генералыг сонгон Монгол руу онилон тавьж буй нь монгол үндэстнийг маш өндөр үнэлсэн хэрэг гэлтэй юм. Эйтамын ярилцлага буюу урьдаас өөрөө бэлтгэсэн пиар арга хэмжээгээр генерал тусгай үйл ажиллагаагаа зарлаж байна. Цаашхи киноны сценарийг олон улсын амьдралд 20 гаруй жил нөр их туршлагажсан уншигч өөрөө төсөөлөх биз. Төсөөлөхгүй аваас хохь л болно.

Ерөнхийдөө дэлхийн эдийн засагт занар олборлолт, занарын тос боловсруулалт нь шинэ хүчин зүйл, эрчим хүчний шинэ эх үүсвэрийн үүрэ гүйцэтгэх бололтой. Гэвч занарын нөөцтэй улс орон бүр ухаангүй малтаж төнхөөд эхлэнэ гэсэн үг хэрхэвч биш. Жүүд стратегичдын нүдээр харвал, биеэ бэлэн худалдах нигууртай нь ганц Монгол. “Манай компанийг амжилттай ажиллавал дараа дараагийн том компаниуд орж ирнэ” гэж Эйтам ёстой яаж ч болохгүй үнэн хэлж байна. Еврей-америкийн томчуул цувчихна. Орж ирэх жишиг нь Оюутолгойгоор тогтчихсон. Гэтэл “Оюутолгойн гэрээ бол шуналын нян бүхэн цугласан бохирын сав” (Дашийн Бямбасүрэн. Үндэсний шуудан 2014.04.04). Дотоод гадаадын шуналын нян бүхнийг эсэргүүцэх үндэсний дархлаа өнөөгийн Монголд алга. Ийнхүү асуудал үүгээр шувтрах аястай. Хэрэв ямар нэг онцгой учрал тохиолдохгүй аваас...

Дахин хэлье: мөнхийн жүүд, жүүдийн асуудал, жүүд судлал байна. Харин гагцхүү жүүдийн асуудлыг ямар нэг сөрөг талаас нь сөхөх явдал хориотой юм. Үүнийг “Political incorrectness” (улс төрийн талаар зөв биш явдал) гэнэ. Тиймээс жүүд судлалд еврей үндэстний сайн сайхныг л авч үзэх өрөөсгөл зарчим үйлчилнэ. “Political incorrectness”-ийн зарчмыг үндэслэгч нь жүүд Хорхаймер хэмээх хөрзгөр царайтай егзөр хүн.

 Тиймээс одоо улстөрийн хувьд зөв юм ярьцгаая. Жүүд судлалын хүрээнд энэ бол маш хялбархан хэрэг. Марксын онолоор, хүн төрөлхтний түүх нь хүй нэгдлийн коммунизм, боол эзэмшил, феодализм, капитализм, коммунизм гэсэн 5 формацид хуваагдана. Иймэрхүү юмыг манай залуу үе орхисон. Оронд нь улс орнуудын хөгжлийн түвшин, чинсааг 5 шаталбараар авч үзэх болов. Хамгийн дээд буюу 5-р зэрэглэлийн улс өнөөдөр ганцхан буй нь Израил гэж судлаачид үзэж байна. Үгүй гэх газаргүй.

Формацийн онолоор авч үзвэл, өнөөгийн Монгол маань авилга-арилжааны феодализм юм. Үүнийг чинсааны онолд хөрвүүлбэл...

Бурханаас сонгогдсон домогтой, түүндээ гүн бат итгэл бишрэлтэй жүүд үндэстэн бол үнэхээр гайхамшигтай. Бүх салбарт Нобелийн шагналын 22 хувийг жүүд үндэстэн аваад байна. Физикийн салбарт нийт 195 судлаач Нобелийн шагнал хүртсэнээс 26 хувь нь жүүд. Дэлхийн хүн амын 0,2 хувь нь жүүд. Цэвэр оюуны өрсөлдөөнд жүүд нарт өрсөлдөгч алга. Гоим та бид үнэнхүү тэнэг бололтой.

Эдийн засгийн салбарт Нобелийн шагналын 41 хувийг жүүд нар авчээ. Хэрэв эдийн засгийн буюу зах зээлийн ухаанд Нобел хүртээгүй бол хамгийн багаар бодоход Боб Фридланд гараад ирэх ба жүүд жишгээр бол зүгээр зодуурын банди энэ жүүд гэхэд Монгол Улсын хамгийн том төслийн эзэн болно. Ардчилал шуудагтай дурын монголыг оффшор банканд нь сая доллар хийчихээд сангийн сайд болговоос Оюутолгойн гэрээ бий болж, энэ гэрээний золиос нь Монгол Улс болно. Боб Фридландын эцэг Фюрерын үед лагерт 3 жил сууж, эх нь албадан хөдөлмөр хийж байсан гэнэ. 1933 онд Германд дайн зарласан жүүд нарын хувьд хөнгөхөөн өнгөрөөд АНУ-д цагаачилжээ. Боб Фридланд 100000 ам.долларын хар тамхины хэргээр шоронд суусныхаа дараа олон газрын музейн гоинуудыг могдорлож явсаар эцэст түүнд Монгол олдож, Баабар лоббиджээ. Гайхамшиг. Юун ямар нэг Нобелийн шагнал вэ. Нобелийн шагнал бол сая доллар олох хамгийн муу арга гэж оросууд ярьдаг даа.

Украйны жүүд эмэгтэй Голда Мабович буюу Голда Меир Израилын Ерөнхий сайд байхдаа “Энэ Моисей гэж бидэнд Ойрхи Дорнодод газрын тосгүй ганц газар олж өгөөд байхдаа яахав дээ” гэсэн еврейн хуучин шог үг хэлэх дуртай байжээ. Moses, Musha буюу крилл бичигт хэлж заншсанаар Моисей нь жүүд эхтэй эртний египет язгууртан бөгөөд еврейчүүдийг Египетийн боолчлолоос гаргаж нүүлгэн шилжүүлжээ. Одоо хатагтай Golda-с хар алтны Gold-д хүрэхийн тулд Израиль яаравчлав гэж Интернетэд бичиж байна. Генерал Эйтам нь Голаны өндөрлөг буюу Израйлын эзлэн авсан Сирийн нутагт нефть хайх лиценз 2013 онд авсан байна. АНУ-ын Genie Energy-н Ерөнхийлөгч Ховард Жонас мэдээж жүүд бизнесмен. Сири улс дахь иргэний дайныг АНУ улайран дэмжих нь “зүйн хэрэг”. Генерал Эйтам Монголд занар хайх лицензтэй эсэхээ дурдсангүй. Хаашаа ч юм, юунд ч юм 6 сая доллар хаяснаа л хэлжээ. Тэр мөнгийг нь манайхан авчихаад зальдчихна гэж бодвол бүтэхгүй ажил. Манайхан мөнгөний төлөө нүдээ ухаж өгөхгүй, хол хэвтэнэ, бэлэн зэлэн, эзэн харгалзагчгүйгээр нь Монголоо л өгдөг. Олон улсын стратегийн шатрын хөлөг дээр Израйль-Монголын шинэ тоглоом үүсч байх ба шатрын дэлхийн аваргуудын олонх нь мэдээж жүүд байв. Монголын нэрт шатарчин Түмэнбаярын Үйтүмэн ид үедээ дэлхийн их мастеруудыг хожиж сенсаац хийгээд суут шатарч жүүд Бобби Фишертай хайнцаж л байсанй. Хөдөөгийн сумын бөглүү сумын сургуулийн 7-р ангийнхан. Үйтүмэн Ж.Хурцгэрэлтэй тоглож хожигдохдоо тулахдаа “Тэмээгий нь тэргээрээ цохидог юмуу, ханхайгаараа хусдаг юмуу” гэж асуусан нь санаанаас гардаггүй юм. Хожим хурандаа Жамбалын Хурцгэрэл нийслэлийн цагдаагийн дарга болж, Үйтүмэнг эрүүлжүүлэхээс авардаг ганц найз нь байжээ. Одоо цагт жүүд генералтай ядаж хайнцаж салахад амаргүй.

Шатарт “Гарааны сүйрэл” гэсэн ойлголт байдаг. Гарааны онол, практик огт мэдэхгүй үедээ сүйрэлд орсоор шатар сурдаг, ухааждаг номтой. Оюутолгойн гэрээ бол гарааны сүйрэл цэвэр тунгалаг утгаараа мөн. Энэ сүйрлээ манай эрх баригчид хүлээн зөвшөөрөх тун дургүй юм. Ухаажих бүү хэл, ухаажихыг хүсэхгүй, хүсэх хэрэгцээ ч байхгүй байна л даа. Гарааны сүйрлээс сургамж авч цааш жаахан ч атугай ахиж дөхье гэвэл, жишээ нь, эдийн засгийн Нобелийн шагналт Даниел Канеманы (мэдээж жүүд, асуухын ч хэрэггүй) онол манай түвшинд нэг их хүнддэхээргүй харьцангүй хялбар аргазүйтэй юм. Энэ нь эрсдэлийн нөхцөлд шийдвэр гаргах тухай онол юм. Чухал нь сэтгэлзүйн хүчин зүйлийг тооцоонд авч үзэж буйгаараа Канеманы эдийн засгийн онол нь шинэлэг. Жүүд лобби хаана ч, юунд ч байх боловч хэр баргийн юманд Нобелийн шагнал өгөөд байдаггүй. Шинэ баяны цээж том нь сэтгэлзүйн үзэгдэл. Шинэ баячуул эрх барихул олигархизм. Шинэ баячуулын хөөрүү мэтийг эдийн засгийн тооцоонд авч үзэхгүйгээр улс орны маань эдийн засаг пард болно. Баярцогтыг Хөөрцогт гэсэн нь Кенамын онолын чухлыг зааж байна. Гарааны сүйрэл бол уучлууштайд тооцдог зүйл. Гарааны сүйрлээс суралцахгүй бол харин гэмт хэрэг гэж үздэг. Төрт ёсны зарчим ийм. Чингис бонд бол монголчуудын өр. Өр тавьсны дараах байдлыг харвал, ерөөс ямар нэг урьдчилсан эдийн засгийн тооцоо, төлөвлөгөө байгаагүй нь илт. Сэтгэлзүй л дангаараа ажиллаж, эрсдэл үүрсэн хэрэг. Дараа нь Самурай бонд. Урьдчилгаа төлбөр мэтээр суутгал хийхийг нь манайхан мэдээгүй гэнэ. Ерөөс юу мэддэг, юун тухай бусадтай хэлэлцдэг улс вэ гэсэн асуулт гарна. Мөнгө авна гэсэн сэтгэлзүйгээс өөр юм алга. Том эсрдэл их хийж байнай. Эрсдэлийг багасгахын тулд Канеманы онол байна.

Израйль-тэргүүний улс, еврейчүүд-тэргүүний үндэстэн. Яагаад?. Нууц нь юунд байна?. Энэ тухай судалгаа өргөн. Удамшил зүйгээс эхлээд улс төрөөр төгсдөг. Олон учир шалтгаан дурдагддаг. Бүгд үнэн. Гэвч энэ бүгдийн нийлбэр, үржвэр нь ганцхан ерөнхий зүйлээр илэрдэг юм шүү гэж жүүд судлалын жүүд судлаачид хэлэх хандлагатай байна. Юув гэвэл товчдоо дараахи юм. Нэгд, жүүд нар бол угаас номтой улсй. Тора судар гэхэд юм уншуулж, бүтээлчээр бодуулж сургадаг юм. Еврей айл болгонд юу л байна, номын тавиур л байна.

Хоёрт, дэлхийгээр нэг тарж зутарсан жүүд нар хэзээ, хаашаа хөөгдөж, хаана очиж, яаж амьдрах тухай асуудалтай ямарт тулгарна. Хөл нүцгэн хөөгдлөө ч өөртөө бэлэн тээгээд явдаг ганц салшгүй өмч бол гагцхүү мэдлэг, чадвар шүү дээ. Ийм л юм, энд нууцсаад байх юу байна гэж жүүд судлалын жүүд судлаачид хэлдэг.

Жүүд судлалтай холбогдсон IQ-ын асуудал заавал хөндөгддөг. IQ нь хэн хүний оюуны төрмөл чадавхийн үзүүлэлт юм. Гарын дор буй нэгэн эх сурвалжаас үзвэл, АНУ-ын жүүд нарын дундаж Ай-Кю 115 байхад зүүн Азынхан (бодвол хятад, солонгос, япон) 106, цагаан арьстнууд 103, латин-америкчууд 89, АНУ-ын хар арьстнууд 85 гэсэн үзүүлэлттэй гэнэ. 115 нь ашкенази жүүдэд хамаарах ба израйльчуудын дундаж гэвэл 100 гэнэ. Нобелийн шагналтнуудын хувьд ерөнхийдөө Ай-Кю нь 130-135-аар яригдах байх гэж үздэг. Иймэрхүү зүйлийг нэг нь судалж  мэдээлээд, нөгөө нь дур мэдэн ишлэх нь маргаантай, осолтой, угтаа political incorrect зүйл болохыг анхааруулъя. Дээрхээс гарвал, хар арьстнууд бусдаас доогуур оюуны чадавхитай мэт. Би хувьдаа огт тэгж бодохгүй байнай. Ялгаа хаанаас гарав гэвэл (үнэхээр ялгаа байгаа бол), Ай-Кю тестэд хандах хандлагаараа, жишээ нь, япончууд ба негрүүд үнэхээр өөр байж таарна. Япон хүний хувьд оюуны тест нь амь амьдралын шахам зүйл байхад хар арьстнуудын хувьд зүгээр зугаа, наргиан л байх юм. Зөвлөлтийн жүүд физикч, Нобелийн шагналт Игорь Тамм уулчин хүн бөгөөд алдарт онолч, Нобелийн шагналт англи хүн Пол Дирактай хамт авиралт хийжээ. Тамм туршиж үзье гээд Диракт нэг хэцүү зангилаа тайлуулахаар өгчээ. Дирак 15 минут хэртэй харж сууснаа нэг ч алдаа хийлгүй шууд тайлчихсан хэрэг. Зүгээр Диракийн онолын нээлтүүдээс харахад асар өндөр, рекорд түвшний IQ гэж чухам юу болох нь мэдрэгдэнэ. Онолын физикт нээлт хийх нь зангилаа тайлахтай яг адил. Зангилаа доторхи ээдрээ нугачааг гаднаас нь төсөөлөх хэрэгтэй. Дашрамд хоёр зүйл дурдъя. Нэгд, Диракийн дүгнэлтээр бол, орчин үеийн онолын физик нь найдваргүй логикгүй болчихсон зүйл. Тэгвэл онолын физикийн логиктой болгох шаардлага байхнээ дээ. Логикгүй ШУ байж болохгүй шүү дээ. Асар агуу зөрчил шаардлага байнаа даа. Ийм зөрчил байна шүү гэдгийг хэн нэгэн бус, Дирак хэлж байнаа даа.

Хоёрт, Гордийн зангилаа гэж домогт зүйл байх ба түүнийг тайлбаас хаан болох учиртай гэнэ. Македоны Их Александр хаан Гордийн зангилаа хадгалдаг хотыг эзлэн авсанд тэр зангилааг тайлна уу гэж урьжээ. Хаан хэсэг харснаа сэлмээ сугалаад дундуур нь тас цавчсан гэдэг. Зангилаа задраад унана. Хааны шийд зөв үү? Буруугүй. Яагаад? Хариулах нь уншигчийн Ай-Кю тест болог.

Одоо сайн анхаарч унш. Та бидний дотор нь амьдарч ажиглан буй орчлон ертөнц маань нэг л том зангилаа. Нэг л утас орооцолдож хөвөрсөн зангилаа. Тэр нэг утсыг физик ба математикт универсаль инвариант гэнэ. Тэр инвариант нь чухам юу вэ? Ердөө л ийм асуулт. Жүүд нар албан ёсоор амлаж тавь жаран жил оролдоод зангилааг тайлж чадсангүй.

Үүнтэй уялдан монгол хүний дундаж Ай-Кюгийн асуудал анхаарал татах ба энэ тухайд надад ерөнхий төсөөллөөс өөр хэлэх юм алга. Нарийн ширийн зүйл, судалгааны яв цав дүнг Ай-Кюгийн асуудлаархи манай мэргэжилтэн доктор Ц.Дэмбэрэл мэдэх байх.

Оюуны итгэлцүүр буюу Ай-Кю нь маргаантай хэдий ч үндэслэлгүй зүйл биш болохын нэг жишээ хэлье. АНУ-ын рекорд Ай-Кюг 230-аар Marilyn vos Savant тогтоожээ. “Savant” нь “Эрдэмтэн” гэсэн франц үг. Насаар надтай чацуу авгай юм байна. Герман эцэгтэй, итали эхтэй хүн гэнэ. Эцэг нь нэрт физикч, филисофич Эрнст Махын удам гэнэ. 10 настайгаасаа л оюуны асар өндөр итгэлцүүр тогтоож, Гиннесийн номд бичигджээ. 1990 онд ТВ-ийн нэвтрүүлгээр тун хялбархан байлтай нэг бодлого бодуулсан нь олон улсын хэмжээнд маргаан мэтгэлцээн тарьсан юм. Бүгд, түүний дотор мэргэжлийн математикчид Мерилиний өөрийнх нь шийдийг буруу гэж үзсэн юм. Гэтэл эцэст нь Мерилин зөв болж таарсан. Юу ч мэдэхгүй нэг хүүхэн худлаа ч юмуу, үнэн ч юмуу алдаршчихаад солиороод байгаа юм гэж байсан бол түүнээс хойш оюуны итгэлцүүр гэж худлаа ч биш юм шиг хандах болов. Мерилин ёстой худлаа ч юмуу, үнэн ч юмуу маш эрсдэлтэй юм ярих ба энэ нь шинжлэх ухааныхны дургүйг хүргэдэг. Жишээ нь Фермагийн их теоремыг  350 жилийн дараа Эндрю Уайдс баталсан гэж үзээд мөнгөн шагналыг нь өгчихсөн. Мерилин болохоор үүнийг эсэргүүцдэг. Эйнштейний харьцангуй онолыг бутцохихыг уриалдаг. Энэ мэтээр элдэвлэхдээ, орчин үеийн шинжлэх ухааны үндэслэл болох эвклид бус геометрууд буруу учраас гэсэн үндэслэл гаргадаг. Энэ нь орчин үеийн өндөр дээд ШУ-ыг доромжилсон хэрэг. Гэтэл үүний цаана төрөлхийн оюуны асар өндөр чадвартай нь удаа дараа хатуу IQ шалгуураар батлагдсан хүн байгааг харгалзахгүй байж эрхбиш болохгүй. ШУ-ны зарчмаас хэлэлцвээс, эвклид бус геометрууд байгальд үнэхээр байдаг уу, эсвэл худал төсөөлөл үү. Энэ тухай асуудал. Хэрэв Мерилин зөв бодож буй бол байгаль ертөнцөд эвклид бус геометрууд бус, өөр ямар нэгэн жинхэнэ бодит үнэн геометр үйлчилж байж таарах юм. Нэг авгай юу чалчих нь бага хэрэг гэе гэтэл Пол Дирак онолын физикийг найдваргүй логикгүй гэж дүгнэсэн тухай түрүүнд дурьдсан. Энэ хоёр хүний санал сэтгэгдэл угтаа нэг байна. Оюуны асар өндөр түвшний хүмүүс нэг юм алсаас үнэрлээд байх шиг.

Миний өмнө английн нэрт физикч,математикч Рожер Пенроузын 2004 онд анх хэвлэгдсэн ном байна. Орчин үеийн физикийн тойм юм. Пенроуз зарим ноцтой зүйл хэлсний дотор ерөөс ШУ маань танин мэдэх үнэн зөв замаа олоогүй явна гэсэн дүгнэлт байна. Тэгвэл буруу замаар шороо тээж яваа ШУ байна уу?

Дирак, Мерилин, Пенроуз нар угтаа нэг юмыг ялигүй өөр өөрөөр хэлээд байнаа даа. Энэ гурав гурвуулаа жүүд биш, гоинууд. Тэгвэл тэргүүлэх жүүд онолчид юу гэж бодож байна вэ? Гээд нарийн эгзэгтэй асуудлыг энд орхиж, тусад нь хэлэлцье.

Юу ярьж байлаа гэхлээр, жүүд ба гоинуудын оюуны итгэлцүүрийн тухай. Монгол Улсын оюун чадварын IQ төвөөс 2012 онд надад гардуулсан батламжид үнэмшвээс миний Ай-Кю 140-өөс дээш юм. Наргиан л даа. Хуучин үед Зөвлөлтийн зарим хэвлэлд оюуны тест цөөн биш гарах ба түүгээр өөрийгөө шалгаж үзвэл минийх ямар боловч 100 давах хандлагатай мэт байв. Чухал нь, өөрийнхөө тэнэгийг хянаж байх сэтгэлзүйн зуршил надад бүүр багаас тогтсон юм. Би их үсрээд 5 настай л байсан байх. Хавар эртийн цэлмэг боловч зэвүүн хүйтэн салхитай өдөр санаанд тод байдаг. Эмээ ээж хонь хариулахаар намайг дагуулаад гарлаа. Тэгшийн ганга хавийн өндөр дэрстэй газар. Гэнэт агаарт нэг харцагай нэг тагтаа руу шумбан дайрч тагтаа нь газарт уналаа. Би гүйж очоод хартал толгой нь алга. Яг хутгаар цэвэрхэн зүсээд авчихсан юм шиг. Хоёр хөл нь бас алга байна гэж бодогдлоо. Эмээ ээж дээр гүйж очоод энэ тухай хэллээ. Эмээ ирж үзээд хоёр хөл нь байна, шувуу чинь хоёр хөлтэй амьтан гэв. Үнэхээр санаваас, хоёр хөлтэй л дөө гэж бодогдлоо. Тэгвэл яагаад би дөрвөн хөлтэй мэт тэнэгтсэн бэ гэсэн асуулт миний толгойд өнөөг хүртэл суучихсан юм. Миний тэнэглэлийн энэ түүх цааш үргэлжлэлтэй. Тэр тагтааны толгойг харцага нь яаж тийнхүү хоромхон зуур огтлоод авчихсан бэ гэсэн асуулт саяхан болтол санаанд байх. Шонхор шувуу сүлдэнд байх эсэх асуудлаар оролцох явцад ерөөс анч шувууд, шонхорын төрөл зүйлийг инженер, уран гартан Цогийн өгсөн номуудаас үзэж байтал шийд нь олдов. Махчин шувууны хөл өсгийдөө ганц том махир хумстай ба нөгөө харцага эрчтэй ганцхан дайралтаар тэр хэмсаараа толгойг нь таслах байгалиас заяасан аргатай юм гэнэ. Гэлээ гээд IQ-ын асуудал ерөнхийдөө маргаантай байдгийн нэг учир нь юув гэвэл, хүний оюун ерөөс олон талтай нарийн үзэгдэл, хувь хүмүүсийн онцлог ч байх учраас тэр бүхнийг ямар нэг тестээр үнэн зөв хэмжинэ гэвэл үлгэр гэнэ. 1995 онд нэг огт танихгүй хүн надтай ажил дээр ирж уулздаг юм. Ганзагын наймаа хийгээд муугүй мөнгө цуглуулсан гэнэ. Цаашид тийм наймааны ашиг буурч байна гэнэ. Өөрөө уг нь наймаачин биш, мэргэжилтэй, сонирхолтой, сонирхдог юмаа л хиймээр байна гэнэ. Миний мөнгөөр компани байгуулаад юу хийж болмоор байна, аваад яв гэв. Өөрийнх нь толгойд олигтой санаа ордоггүй гэнэ. Намайг зүгээр гарын дорхи мөнгөтэй хүн л байлгахад болно, бусдаар ерөөс оролцохгүй гэх юм. Би жигтэйхэн гайхаад, мөнгө эзэмших хүн хаа мундах вэ, та заавал намайг олж ирдэг нь юу вэ гэсэнд, хүмүүстэй уулзаад хүн хайгаад байтал Эрдэнэ гэдэг хүний толгойд л шинэ юм ордог гээд байх юм байна. Би эрс татгалзсанй. Одоо бодоход бас л тэнэг хэрэг. Далай лам ирдэг юм. Богухатэ компаний урласан цамын мастер хүүхэлдэйн үзэсгэлэнг Дуурийн театр гаргаж үзүүлдэг юм. Далай багшийг Чой хамба дагалдан орж ирэнгүүт бидний хэдэн хүн мэндэлж золгосонд Чой хамба: энэ манай толгойд нь элдэв сонин санаа ордог ганц хүн гэж намайг танилцуулав. Тэгэхээр миний Ай-Кю өндөр биш, харин онцлогтой. Онцлог нь юув гэвэл, тэнэгээ хатуу хянах тогтсон зуршилтай. Хүмүүс болохоор ухаанаараа бахархаад тэнэгээ мартчихдаг. Миний бусдаас ялгарах нь энэ. Тэнэгээ мэдэх нь их чухал. Учир нь, Fool-Proof буюу тэнэгийн эсрэг ямар нэг хэмжээний дархлаатай болгодог. Түүнчлэн бусдын тэнэглэсэн зүйлийг олж харахад дөхөмтэй болгодог. Жүүдүүд ч тэнэглэхдээ хүрвэл адилхан тэнэгтэх ба гои нар даруй учрыг нь олж байх ёстой. Жүүд нар ч тэнэгээс огт гадуур бус. Жүүд Эйнштейний хэлснээр, хоёрхон хязгааргүй байна: ертөнц нэг хязгааргүй, хүний тэнэг бас нэг хязгааргүй. Ертөнцийн хязгааргүйд эргэлзэхгүй гэх газаргүй гэж нэмж хэлсэн буй.

Яалаа ийлээ гээд миний Ай-Кюгийн батламж нь бий ба түүнд худлаа үнэн итгэвээс 140 оноо нь Нобелийн шагналтны түвшнийх. Ер нь тиймэрхүүг миний судалгааны үр дүнгүүд харуулж байна гэх үүднээс ч IQ төв тооцож шийдсэн биз. Нэг зүйлийг цохон цохон тэмдэглэх хэрэгтэй. Юув гэвэл, ерөөс оюуны чадавхийн жинхэнэ шалгуур нь шинжлэх ухаан болоод 500 жил болж байна. Бодит үнэлгээ нь Нобелийн шагнал гэж үзвэл, түүнд хүрэх ололт л хэрэгтэй. Нобелийн шагнал нь тухайн нэг хүний бус, тухайн үндэстний оюуны түвшинг илтгэн харуулж, улс орон, үндэстэн угсаатны олон улсын рейтинг чинсааг тодорхойлдог учиртай. Үүнийг их сайн ойж ухах хэрэгтэй. Монгол монголдоо дургүй нь хойш тавигдах ёстой асуудал. Сүүлийн хориод жил Нобелийн шагналд тэнцэх онолын бүтээл гараагүй. Гараагүй нь ШУ-д тэр хэмжээний асуудал олон үлдсэнгүйн шалтгаантай. ШУ-д үлдсэн ганц агуу асуудал нь супернэгдлийн онол. Уг асуудлыг шийдэх одоогоор “домогт физикч” тодорхойлолттой яваа Стивен Хокинг (жүүд бус гои)-ийн үгээр бол дараахи юм:

“Туйлын зорилт маань орчлон ертөнцийн бүрэн төгс онол” гэжээ. 

Хүн төрөлхтний туйлын зорилт нь онолын физикт супернэгдлийн онолыг нээн боловсруулах явдал гэсэн үг. Уншигч дахин нэг уншаад ой тоондоо хадгалаад ав, энэ өгүүлбэрийг. Тэгвэл хэн, хаана, хэзээ тэр онолыг нээж, хүн төрөлхтний туйлын зорилтыг биелүүлэх ёстой юм? Жүүд онолчид! гэж жүүд нар ч, гоим ч бодсоор ирэв. Ингэж бодох нь буруугүй. Магадлалын тооцоо тийшээ зааж байна. Еврей үндэстэн соёл иргэншлийн түүхнээ үнэмлэхүй ялалт байгуулах магадлал 99 хувь хүрэх ч байж магад. Гоимд ганц хувь л үлдэнэ. Гоимын хувьд энэ ганц хувь жигд тархана. Гоимын тухайд тэр энэ гои илүү дутуу гээд байх юм байхгүй. Өнгөрсөн 20-р зууны гол гавьяа бол магадлалын тархалтыг жигдрүүлсэн явдал. 1913, 1921 онд Монгол гэж юу байлаа, тэгвэл өнөөгийн Монгол Улс бол ердөө байдаг л нэг орчин үеийн улс. Жүүд нар байна, гоим байна. Еврейчүүд дэлхийн хүн амын 0,2 хувийг эзлэх боловч Нобелийн шагналын 22 хувийг авч байна. Нэг жүүд 500 гоитой тэнцэж байна гэсэн үг. Яах ч арга байхгүй статистик. Оюун сэтгэлгээний шийдвэрлэх салбар ШУ-д монголын үндэсний уламжлал байхгүй. Тиймээс гоим дотроо монголчуудын магадлал байхгүйтэй адил. Гэвч математикт нэг сонин зөрчил байдаг юм. Юув гэвэл, тэг магадлал гэж баймаар атал байхгүйг бас баталж болдог. Монголчууд дээр дурдагдсан туйлын зорилтыг хэрэгжүүлэх магадлал тэгтэй тэнцүү баймаар атал үгүй ч байж бас магад.