“Алдаа бол гэмт хэрэг биш, түүнээс долоон дор”...

ТӨР ЗАСАГ ТҮМЭН ОЛНОО ӨРГӨН МЭДҮҮЛЭХ ИНҮ

  Миний бие 1997-2012 онд Superunified theory of quantum fields and fundamental interactions буюу супернэгдлийн онолыг боловсруулан төгсгөж, онолын хангалттай дэлгэрэнгүйг саявтар англи, орос хэлээр

www.superunified.org

сайтад байрлуулав.

Нэгдсэн онолын үнэн зөв, баталгаатайд урьдаас эргэлзэх шаардлага огтхон ч үгүй. Орчлон Ертөнц өөрөө баталгаатай оршин буй үзэгдэл тул түүний математик онол нь баталгаагаа автоматаар агуулан буй юм.

Супернэгдлийн онол бол танин мэдэхүйн эцсийн үр дүн. Нэрт физикч С. Хокингийн хэлснээр, энэ онолыг олж нээх нь хүн төрөлхтөний туйлын зорилт мөн бөгөөд энэ онолд хүрэхгүй аваас дэлхий дахин энэ 21-р зуунд даяар сүйрлийг тойрч гарахад нэн хүндрэлтэй байх болно.

Үүнтэй холбогдуулан эн түрүүнд Үндсэн хуулиа эргээд нэг харцгаамаар юмшиг.

Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Тавдугаар зүйлийн 5-д “Мал сүрэг бол үндэсний баялаг мөнбөгөөд төрийн хамгаалалтад байна” гэж заажээ. Энэ бол хэлбэрэлтгүй хэрэгжиж яваа заалт. Ямаа бүр толгой тоолон төсвийн мөнгө авсан. Хонь болгонд компьютераас дутахгүй хэрэгсэл зүүж өгөх тухай ярьцгааж байсан, зүүсэн байх. Тэмээг ч төсвөөс татааслах тухай яриа байсан, тэгээ л биз. Адуу бол… Хээрийн өвс тоож идэхээ болиод супермаркетуудаас тэжээгдэх болсон. Үндсэн хууль маань хэрэгжих ёстой, хэрэгжиж байна, малын тухайд.

Нөгөөтэйгүүр мөнхүү Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Долдугаар зүйлийн 1-р заалт ёсоор бол“Монголын ард түмний… шинжлэх ухаан, оюуны өв төрийн хамгаалалтад байна”хэмээжүхүй.

Учир юун гэвээс, мөн зүйлийн 2-рт зааснаар “Иргэний туурвисан оюуны үнэт зүйл бол… МонголУлсын үндэсний баялаг мөн” юм гэнэ.

Үндсэн хуулийн дээрхи гурван заалтыг харьцуулаад харвал, иргэн нь эс гэхэд түүнээс шинжлэх ухаанд олсон ололт нь үндэсний баялаг мөн, тиймээс төрийн хамгаалалтад байх учиргүй гэх газаргүй мэт ойлгогдмоор. Энэ тухайд Дээд шүүх чухам яаж тайбарласан юмуу, тайлбарлахыг төдийлэн мэдэхгүй байна. Ямар боловч малын тоо толгойн болон хүний толгой тархины өгөөжийн зүйлийг ав адилхан үндэсний баялаг мөн гэж Монгол Улсын Үндсэн хуульд үзсэн мэт. Нэгд энэ.

Хоёрт, олон улсын тогтсон заншлаар “Шинжлэх ухаан” (Science, Wissenschaft, Наука)-д байгалийн шинжлэлийн салбаруудыг, бусдыг “Хүмүнлэгийн ухаан”(Humanities)-д хамаатуулан ойлгодог.

Шинжлэх ба хүмүнлэгийн ухааны үйлсэд оролцогсодыг нийтэд нь “Шинжлэх ухааны олон нийт” (Science community, Научная общественность) гэнэ.

Монгол Улсын шинжлэх ухааны олон нийтэд дээр дурдсан сайтыг  зарлан мэдэгдэх завшаан тохиолдсон сацуу тэмдэглэх нь:

Нэгдсэн онол маань суурь шинжлэх ухааны эцсийн хувьсгал байх ёстой, байгаа ч юм. Энэ онолын нээлт, боловсруулалт бол хэдэн монголчууд бидний тухайд түүхэн гайхамшигт ололт ба ялалт. Учир нь ерөөс дэлхийн шинжлэх ухааны хувьд зүүд мөрөөдлийг нь биелүүлж, үлгэр домгийнх нь зорилтыг хэрэгжүүлж байгаа юм. Хүний соёл иргэншил цаашид амьдарч үлдэн өрнөн хөгжих ганц гарц боломж нь энэ онол.

Шинжлэх ухааны хувьсгалын эхний мөчид худлаа ухаантай царай эсгэх туйлын хялбархан. Харин ялигүй боловч үнэн ухаан зарах нь туйлын хэцүүг манай шинжлэх ухааны олон нийт түүхээс эрхбиш гадарлах байх. Үгүй байлаа ч ялигүй ухаан зарж хандах нь шинжлэх ухаанд худал үнэн хавьтан амьжиргаагаа залгуулж яваа та бүхний амин хувийн ашиг сонирхлын хэрэг шүү.

Шинжлэх ухааны түүхээс үзвэл, шинэ нээлт ололтод эхнээсээ зөв зүйтэй, шинжлэх ухаанч зарчмаар хандах нь үндэсний ба нийт хүн төрөлхтөний эрх ашгийн амин чухал асуудал болохыг тэмдэглье.

Шинжлэх ухааны ололт, нээлтийн хувь заяаг тухайн үндэсний төр засгууд дэлхийн шинжлэх ухаан, соёл иргэншлийн өмнө хариуцдаг зүй жамтай юм. Чухам тиймээс Монгол Улс сүрхий сайндаа шинжлэх ухааны өв сан, оюуны үнэт зүйлийн асуудлыг Үндсэн хуулиндаа тусгасан бус, олон улсын өмнө хүлээсэн хариуцлагаа хуульчилж байгаа юм.

Өгүүлэн буй асуудалын эргэн тойрныг ШУА гэгч анхаарч зохицуулах, зохион байгуулах ёстой боловч “нүүдэлчид” гэхээс өөр үг хэл, үзэл бодол мэдэхгүй Ерөнхийлөгчтэй энэ байгууллагаас үхсэн үлийгээ хүлээх билээ дээ.

Гуравт. Монгол түмний зөн билигч хүлээлт биелэж, улс үндэстэн сэргэн мандахын бодит үндэслэл нь дэлхийн шинжлэх ухаанд зуун жил цөхөртлөө хүлээсэн эцсийн онол, туйлын мэдлэгийг та бид нээн олж, боловсруулсан явдал.

Монгол хэлтэн угсаатны олон улсын рейтинг чинсаа дахин 1-рт бичигдэх үндэслэл нь Нэгдсэн онолын үндсэн математик постулатуудыг нээж, онолыг бүрэн боловсруулсан нь соёл иргэншлийн туйлын зорилтыг хэрэгжүүлсэн түүхэн аугаа ололт болно.

Гэтэл манай нийгмийн бодит ахуй нөхцөлд үндэстнээ үгүйсгэх үзэл төр засгийн түвшинд ч давамгайлж, шинжлэх ухаанч аяс хандлага, орчин цагийн сэтгэлгээний соёл илт дутагдаж байна. Чухам Монгол Улсын дотор манай судалгаа, түүний өрнөл, нэгэнт хүрсэн үр дүнг мухар сохороор улайран эсэргүүцэх, санаатайгаар хориг саад тавих, зориуд үл тоомсорлон хөсөрдүүлэх явдал илт ажиглагдсаар ирлээ. Үүний цаана үндэсний эрхэм дээд эрх ашигт дайсагнасан дотоодын харш хүчин зохион байгуулалттай үйлчилж байхыг үгүйсгэмгүй байдалтай. Сүүлийн хэдэн зууны турш дахь үндэсний бууралт доройтлын шалтгаанаар удамшин угшсан үндэстнээ үгүйсгэх бурангуй мунхаг сэтгэлзүй оршин байна.

Монголын шинэ түүхэн өрнөл, ололт амжилт, дэлхий дахины ач холбогдолтой гавъяа оролцооноос бид өөрсдөө айж цочин эсэргүүцэн тэмцэх бус, харин урамшин зоригжиж эрчимжих ёстойсон.

Гадаад талаас хэрхэн яаж хүлээж авах бол гэсэн асуулт олон нийтээс олонтаа гардаг. Энэ ч зүйн хэрэг. Хариулт нь дараахи болно.

Ер шинжлэх ухаанд эцсийн ганцхан асуудал үлдсэн, тэр нь нэгдсэн онолын асуудал. Үүнийг маш сайн ойлгох хэрэгтэй, ойлгохгүй байсан ч мэдээд авах шаардлагатай. Шинжлэх ухаанд ойлгохгүй байсан ч, зүгээр мэдээд ав гэсэн хатуу чанд зарчимтай. Их гүрнүүд байна. Үй олон суут судлаачид жагсаж байна. Хөрөнгийг тэрбум тэрбумаар нь цутгаж байна. Тэгсээр олон арван жил өнгөрлөө. Дэлхийн шинжлэх ухаан цөхөрч гүйцсэн байна. Гэтэл хэн юм, юу юм бүү мэд, нэг монгол?! Энэ чинь тэдний хувьд ухаан нь балартаж, мэдрэл нь саажаад харваж хялайхдаа тулах сэтгэлзүйн асар аймшигтай цохилт. Түүхнээ ерөөс өрсөлдөөн л байна. Үнэмлэхүй өрсөлдөөн зөвхөн оюуны салбарт байна. Чухамхүү энэ өрсөлдөөнд эцсийн эцэст монгол угсаатан ялж байгаа юм. Энэ чинь тэдэнд бүү хэл, бидэнд аймшигтай. Тиймээс тэд шок, нокдаунд орж үнэмлэхүй өрсөлдөөний тавцан дээр хэсэг хугацаанд тоолуулж хэвтэх хүндэтгэх шалтгаан бийг бид бодолцох ёстой. Гэтэл тоолж буй шүүгч нь шинжлэх ухаан гэдэг түгээмэл нийтлэг үзэгдэл. Тэр нь нокаут тоолуулаад талийваас соёл иргэншилд гарц үлдэхгүй юм. Соёл иргэншлийн аврал нь супернэгдлийн онол юм. Иудей-Христийн шашныхан өглөө оройгүй залбирч хүлээгээд байдаг тэрхүү Аврал Messiah нь энэ онол шүү дээ. Иудей-Христийн шашны 2-р гол төлөөлөгчийн зөгнөснөөр, Аврал хэзээ ч Европоос ирэхгүй, Азиас ирнэ гэсэн нь учиртай байжээ.

Дөрөвт. Монголын уламжлалт ухамсар, ухагдахуунаар хэлбэл, Авралыг Дээр Тэнгэрээс илгээвэл илгээнэ, үгүй бол үгүй. Илгээе гэвэл хэзээ, хаана, хэрхэн ямар замаар илгээхээ Тэнгэр мэдэх ба мэдсэн хэрэг. Миний бие зөвхөн бичээч нь. Төгс математик баталгаа нотолгоотой, тэр бүхэн нь дэлхий нийтэд Интернет сүлжээгээр ил тод цацагдаж эхэлсэн зүйл ярьж байна шүү.

Энэ тухайд маш товч боловч тодруулж өгөх зүйл байна. Юув гэвэл, нэгдсэн онол маань шинжлэх ухаанч, рациональ танин мэдэхүйн эцсийн онол, туйлын синтез. Чухам энэ учраас ил ертөнцийн бүрэн төгс онол нь далд ертөнц, эзотерик оршихуйг илрүүлж байна. Шинжлэх ухаанч мэдлэг, боловсрол, сэтгэлзүйн үүднээс санамсаргүй хэрэг гэж харагдаж болох. Гэвч чухам ийм юм танин мэдэхүйн эцсийн шатанд тохиолдож магад юмуу, ёстой нь ердөө л Курт Гёделийн математик-логикийн нэгэн теоремын мөрдөлгөө юм. Тиймээс шашин, шинжлэх ухаан гүн гүнзгий нэгдэлтэй болоод явчихваас айж гайхах шаардлагагүй, шинжлэх ухаанд аль 1934 онд батлагдсан нэгэн теоремын зайлшгүй мөрдөлгөө юм бизээ гээд айван тайван хүлээж авах хэрэгтэй болно. Харин шинжлэх ухаан, шашнууд нэгдэхдээ даяар эрхшээх ямар далбаан дор? Ийм асуудал хүссэн хүсээгүй үүснэ. Уугуул язгуур үзэгдэл нь тэнгризм.

Ертөнц, амьдрал, хүнийг Бурхан бүтээсэн гэвэл шашны шийд. Бурхан яаж бүтээв гэвэл ШУ-ы асуудал. Ньютоны уламжлалаар хэлбэл, бүхнийг бүтээгч ба захирагч ямар нэг Дээд Оюуны асуудал. Түүнийг юу гэж нэрлэх нь нэр томъёоны төдий зүйл. Тэр Дээд оюун санааг монголчууд бид Тэнгэр хэмээх ёстойг уугуул уламжлал, утгазохиолд үндсэн хуульчлан заасан бий шүү дээ.

Тавд. Шинжлэх ухааныг орчин үеийн утга чанараар нь Николай Коперник хэмээх польш хүн үүсгэсэн нь шинжлэх ухааны анхдугаар хувьсгал юм. Ерөнхийлөгч саяхан Польшид айлчилсан гэнэ. Махны жин татуулах гэсэн юм шиг жар далан бизнесмен ачиж явсан гэнэ. Уг нь бол миний ганц ном барьж очоод танай анхны хувьсгалыг манайх эцсийн хувьсгалаар гүйцээх болчихжээ янз нь. Пан польшууд, их монголчууд ч агуу ард түмнүүд юмаа гэсэнсэн бол… Мань эр цаашаа Давосын чуулганд очсон гэнэ. Дугуй ширээнийх нь дунд миний номыг чулуудчихаад, энэ Давос гэж дэмий донгосч мунгинахаас өөр эдгүйгээс дэлхийн хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслийн элэг доог болж гүйцлээ, одоо бүх асуудлын зарчмын шийд олдлоо, энэ байна, хувилж аваад тарцгаа, даруй түргэн судалцгаа, яах ийх шийдтэйгээ дараа жил уулзацгаая гэхсэн.

Монголын ард түмнийг бэлгэдэх эрх үүрэгтэй Ерөнхийлөгч маань энэ хэдхэн монголынхоо хэн нь юу хийгээд явааг анзаарч мэдэхээр үл барам, ач холбогдол өгч, ашиг хонжоог нь олж долж суух ёстой албан тушаалтан. Монгол хүнийг голж шилж, гадагшаа л гайхаж бишрэн горьдож явдаг Ерөнхийлөгч манай бэлгэдэл хараахан яавч биш.

Ерөөс Үндсэн хуулиар тунхагласан зорилт маань капитализм. Капитализм бол шинжлэх ухаан, үйлдвэрлэл. Орчин цагийн менежментын үндсэн хууль нь хөдөлмөрийн хуваарь. Мал өсгөж, шүлэг бичиж, зохиолын дуу аялж, шоу зохиож, морь уралдуулж, бөх барилдуулж, сая доллар цүнхэлж санжигнуулаад гүйж явах сэлт нь хөдөлмөрийн хуваарь. Энэ хөдөлмөрийн хуваарь дотор хэн нэгэн юмуу, хэсэг бүлэг хүн шинжлэх ухаанаар оролдож судалж суух нь байх ёстой үзэгдэл, зайлшгүй үзэгдэл. Үүнийг урьдаас үгүйсгэх, эсэргүүцэх явдал хэрхэвч байж болохгүйг шинжлэх ухааны асуудлаархи олон улсын суурь баримт бичгүүдэд тов тодорхой заасан байдаг. Хоцрогдсон буурай ядуу улсуудад шинжлэх ухааны судалгааг бараг гэмт хэрэг, судлаачийг гэмт хэрэгтэнд шууд тооцоод явчих хандлагатайг тэдгээр баримт бичгүүдэд ноцтой анхааруулсан юм шүү. Манай Ерөнхийлөгч гэхэд Эрдэнэ гэгч нэг аюултай залилан амьтан гараад ирлээ гэж бодоод явах.

Тиймээс дараагийн ээлжинд та бид орчин цагийн сэтгэлгээний соёл боловсролтой, орчин цагийн онцлог, суурь асуудлуудаар чиг баримжаатай, монгол үндэстний эрхэм зорилт, тэргүүлэх эрх ашгийн үүднээс зориг эрмэлзэлтэй хувь хүн Ерөнхийлөгч амин чухал шаардлага болохнээ. Нийгмийн эрэлт байваас хангалт яаж ийгээд боломжтой гэсэн номтой. Тиймээс манай олон нийт нийгмийн тийм эрэлтийг бий болгох хэрэгтэй байна.

Зургаад. Оюу ба Тавантолгойн асуудлууд ерөнхийдөө замарсан байдалтай байна. Ингэх болуужин гэж урьд өмнө цөхөртлөө бичсэн тул энд орхие. Та бид бүхний толгой тархины асуудлыг замруулж хэрхэвч боломгүй. Ер нь бол уран сайхны соёл, оюун сэтгэлгээний соёл гэсэн хоёр соёл байна гээд энэ хоёр соёлын зохистой харьцааны тухай их анхаарч хэлэлцдэг юм. Сайн дурын уран сайханчдынхаа хувьд гэвэл монголчууд та бид үнэхээрийн хосгүй нэгнүүд. Сайн согтсон үедээ би хүртэл дуулдаг мэт. Харин хосгүйнхээ улмаас өрөөсгөлдөж эхэллээ. Одоо оюун сэтгэлгээний соёлд анхаарч төвлөрөхгүй бол болохгүй болоод байна. “Орчин цагийн соёлын үндсэн бүрэлдэхүүнхэсэг нь физикийн ухаан” гэсэн үгээр алдарт физикч, Нобелийн шагналт Ричард Фейнман жил тойрон уншсан олон боть лекцээ төгсгөсөн нь учиргүй биш юм шүү. Учир нь, хүн төрөлтний туйлын зорилт нь орчлон ертөнцөө танин мэдэх. Энэ ертөнцөө далд ертөнцтэй нь танин мэдэхгүйгээр урагш алхах орон зай ардчилал, зах зээлд байтугай, энэ ертөнцөд байхгүй юм.

Хүнийг мал болгож байна гэж Р. Чойном тухайн үедээ уурссан байдаг. Өнөөдөр манайд хүнээ малнаас дорд үзэх болов. Манайдаа тэргүүлэх нэг сонин намайг болон миний судалгаа, үр дүнг хар сохроор гоочилж суудаг. Гэтэл тэр сонин аймаг тус бүрийн наадамд дээгүүр давхидаг хэдэн адууны бүртгэл жагсаалтыг дэлгэрэнгүй намтартай нь

нийтлэх ажилтай. Үндэсний ба нийгмийн үнэт зүйлсийг адуу тэргүүлэх боллоо.

Эцэст нь. Киад боржигин Есүхэйн Тэмүчин-Чингис хааныг хүрэл, шавар хөшөө болгож байна. Хаан өөрөө цорын ганц хөшөө чулуу босгохдоо өөртөө бус, монгол хүний хосгүй авъяас чадварт дуурсган зориулжээ. Энэ бол Чингисийн улстөрийн гэрээслэл юм.

Үндэсний эрхэм зорилт маань эцсийнхээ дүндээ капитализм буюу хөрөнгөтний ардчилал, авлига-арилжааны зах зээл хэрхэвч бус. Өнөөгийн Монгол Улсыг дэлхий дахинд Чингисийн Монголын цар түвшин, нэр нөлөөний хэмжээнд дахин сэргээн мандуулах явдал. Бодит үндэслэл нь шинжлэх ухааны эцсийн онолын нээлт. Төр засаг хүсэхгүй байж болно, мэдэх чадах цар түвшингүй ч биз.“Алдаа бол гэмт хэрэг биш, түүнээс долоон дор” гэж Наполеон Бонапартын хэлснийг орчин үеийн удирдлага, менежментын ухаанд баримталдаг юм. Төр засгаас гадна түмэн олон бий. Түмэн олон түүхэн төөрөгтөө төөрөлдөж алдас хийхгүй байх гэсэн итгэл хадгалж үлдсү, би.

Бэсүд Ч. Эрдэнэ, судлаач

Continue reading →

Коммунизм уу? ЭСВЭЛ Хүмүний зам уу?

Олон үндэстний хэлнээ адил утгатай ч яльгүй  өөрөөр бичиж өөрөөр дуудагддаг маш эртний шинжтэй үгнүүд байна. Тухайлбал Гэсэр гэдэг үгтэй хасар, засах, зевс, цезар, царь, гусарь, канцлер, гангстер гэх мэт үгнүүд нэг язгуур эхтэй бөгөөд бүгд хүчирхэг агуу гэсэн утгыг агуулж байна.

Хүмүн гэдэг  үг  homo, human, homonyme, humaine, humus, hune, homme гэх мэт адил утгаар олон үндэстний хэлэнд хэрэглэгдсээр ирсэн нь хомо сапиенс сапиенс нэг төвөөс тархсан ба хэл соёл ч мөн нэг төвт байж улмаар өсөлт үржилт, овог аймгийн тэмцэл зөрчлийн улмаас алсарч өөрчлөгдсөн нь илт. Хүүхэд төрөөд хүн болохын тулд дууриахаас өөр арга байхгүй. Энэ зүй тогтол  хүн төрөлтөнд нээлт, ололт, техник технологи, мэдлэг чадвар, туршлагаа хуулан дууриан суралцсаар харилцан хамааралтайгаар хөгжин хүмүн төрөлтөн гэсэн нэгэн нийгмийг цогцлоож байна.  Дууриах, дагах, хуулах зэрэг нь хүнд байгалиас заяагдсан зайлшгүй байх ёстой зан авир ба өөрөөр хүний нийгэм соёл иргэншлийг өдий хүртэл хадгалан хөгжүүлэх  боломж хаалттай (хадны бичээс, судар энэ тэрийг эс тооцвол) ба хүн гэдэг амьтан л өөрийн биеээр, үр удмаараа дамжуулан соёл иргэншлийг тасралтгүй тээж яваа билээ.

Нийгэм нийхэм, бүлгэм бүлхэм –ийн ялгаа онолын түвшинд эсвэл үзэл санааны түвшинд ч эрс ялгаатай үгнүүд. Үг бүр өөрийн эрчим, оноч дохио, ертөнцийн аливаа нэг зүй тогтлыг илэрхийлсэн ая дантай. Дорно өрнийн тэмцэл тулаан, харилцан найрсаг харилцаа худалдааны үр дүнд улс үндэснүүд мэдлэг соёл, амьдрах арга туршлага, ололт амжилт, үзэл бодлоо солилцдог байсан үеийг бодвол одоо дижитал технологийн ололтын үр дүнд соёл иргэншлийн даяарчлалыг интернет ба бусад мэдээллийн хэрэгслэл түлхүү хангаж байна.

Коммунизм бол үлгэрийн юм шиг нийхэм-ийн байгууламж. Маш сайн сайхнаар хийсвэрлэн сэтгэсэн гайхамшигтай онол. Францаас анх  энэ үзэл суртал үүсэлтэй гэж хүнээс сонсон ба бодвол өрнийхөн ном зохиолд дурьдаад өмчлөөд авсан нь илт.  Зэрлэг бүдүүлэг гэх нүүдэлчид  аль эртнээс энэ сайн сайхан нийхмийн байгууламжыг мэддэг тэр тусмаа XIII зуунд байгуулчихсан байсан нь нэн тодорхой ч харин онол номлол болгон ном зохиол үзэл суртал болгон өргөжүүлсэн нь хожим соёл иргэншлийн томоохон төвүүдийн нэг болсон Франц байх нь дамжиггүй.  Франц хэлээр  коммунизмыг Communisme (homonymie ) гэх.  Энэ нэр томъёо франц хэлнээ homonymie, homme, homonyme  гэсэн үгтэй холбоотой атлаа яагаад орос хэлнээ эв хамтын, хамтралын гэсэн нэр утгатай болсоор асар хүчирхэг үзэл суртал болон 20-р зууныг бүхэлд нь донсолгов.  Молхи миний ойлголтоор гуманизм буюу хүмүний зам ( хүмүнизм) гэж орчуулж ойлгосон бол нүүдэлчдийн тэр тусмаа өвөг монгол, алтай хэлнээ анх товъёологдсон хүмүний зам гэсэн язгуур үг ба үзэл санааны утгатай дүйх байсан. Ерөөс хүн төрөлхтөн ямар арга замаар явах ёстой юм гэдгийг үнэндээ одоо хүртэл мэдээгүй л яваа гэхэд хэлсдэхгүй. Ямар замаар замнах нь орчлон ертөнцөө бүрэн таниж мэдэхтэй шууд холбоотой.  Учир нь байгаль ертөнцийг ба өөрсдийнхөө амьдралын утга учрыг бүрэн танин мэдээгүй бол тэгээд юу мэдэж ямар жам, замаар замнахыг зөв гэж үзэх юм. Байгаль ертөнцийн оршихуйн суурь хуулийг нээгүй үед чухам ямар нийхэм-ийг  хүмүнизм гэж үзэх нь эргэлзэх зүйл мөнөөсөө мөн.

Хүмүнлэг нийгэм байгуулах гэсэн санаа хүн төрөлхтний эрт үеэс одоо хүртэл яригдсаар байсан, байгаа үзэл санаа. Ер нь хүн төрөлхтөн ямар нийгэм байгуулах нь зөв юм бол гэж үе үеийн турш бодож сэтгэж байсан хүмүүсийн бараг бүгдийнх нь толгойд хүмүнлэг нийгэм байгуулах бодол орж ирсэн л байж таараа. Гэтэл хэрэгжүүлэх гэхээр чухам тэр хүмүнлэг нийгэм хүмүний зам чинь тэгээд яг ямар нийгэм байж таарах вэ гэхээр ойлгомжгүй болчдог. Ухаандаа өнөөдрийн ардчилсан нийгэм бол хүмүнлэг нийгэм гэж хэлж цуурайтуулж тунхаглаж байгаа ч яг бодит байдал дээр мөнгө эрх мэдлийн дор хууль тэгш бус, мөн байгалийн баялаг бүх нийтийн өмч гэсэн хэдий ч хөрөнгө мөнгөтэй цөөхөн хэсэг бүлэг хүний л мэдэлд байна шүү дээ. Үүнийг хүмүнлэг нийгэм гэхээсээ илүү ханадаггүй зэрлэг капитализм гэж болохгүй юү? Дундад иргэн улсад Коммунист нам нь мөн л капитализмыг босгож эдийн засгийн хамгийн хүчирхэг гүрэн болно гээд байгалийн баялагыг барж дуусгаж байна. Хойд Солонгос мөн л Коммунизм байгуулах нэрийн дор цэрэгжсэн диктатуртай хаалттай байгаа нь эв хамтач үзэл үү эсвэл хүмүнлэг нийгэм үү . Ойлгомжгүй нэртэй ч ойлгомжтой дарангуйлал ба диктатур.   Үнэхээр нийгэм нийхэм хоёр эсрэг утгатай хоёр өөр үг. Дэлхий дахинд хүмүнлэг нийгэм гэсэн уриатай капитализмыг цогцлоож байна гэж дүгнэх байна. Онол бий болохын өмнө үзэл байна. Тиймээс коммунизм гэсэн үзэл онол боловсрогдсоны дараа Ленин ах  хэрэгжүүлэхдээ яг үнэндээ дэлхий нийтээр нь ардчилаад хаяцан юм. Хожим залгамжлагчид нь бүүр хамтралжуулаад манайд нэгдэлжүүлээд гэх мэт олон өөр хувилбар болоод явчихсан. Ийнхүү их нүүдэлчдийн онол хүмүний зам үзэл бодлын түвшинд, онол номлолын түвшинд, хэрэгжүүлэх аргын түвшинд, үр дүнгийн түвшинд ч өөр өөр болсон юм байна гэх мэт.  Тэгэхээр коммунизм байгуулах нь угтаа хүмүнлэг нийгэм байгуулах зорилт учир онолын хувьд үзэл санааны хувьд буруу юм алга. Угтаа анх энэ нийгмийн үзэл санааг сэдсэн нөхдийг би лав хувьдаа маш сайн сэтгэсэн байна гэж дүгнэх. Харин онолыг боловсруулах тэр тусмаа яаж ойлгож яамар арга замаар хэрэгжүүлэх нь тэс өөр асуудал байжээ.  Эсвэл капитализм л хэрэгждэг бусад нь хийсвэрлэлд л оршдог тийм хууль байгальд байдаг юм уу? Үгүй л байлтай.

Хүн гэдэг амьтан хэдэн их наяад атомаас бүрдсэн гэдгийг бид мэднэ.

Humus гэдэг үг нь хөрс судлалд органик бодисыг хэлдэг юм байна.  Домог, дам үгт Хүмэй аав хүнийг хөрс шороогоор бүтээсэн гэснийг ч хаа нэгтээ уншиж л байсан санагдана. Хүмүн гэдэг энэ нэртэй холбоотой Хүй, Күэн, Хүннү гэх мэт ч үг бүгд л утгаа алдаагүй. Угтаа байгальтай хүйгээрээ холбоотой байгалиас бүтсэн гэсэнтэй зөрчилгүй л байна. Хүн байгалийн хувьсалын бүтээл гэдэг нь баараа байхгүй ба эх болсон байгаль оршихуйгаа хайрлаж зохицож амьдрах нь хүмүнлэг байхын наад захын дохио гэдгийг сануулна. Оршихуйн үнэн учир шалтгааныг танин мэдсэн цагт хүмүний зам гэдэг нь сонгодог утгаараа ойлгомжтой болно. Танин мэдсэний эцэст түүнд зохирох шаарддлагатай ба эс бөгөөс хүн гэдэг төрөл зүйл устах болно. Устахгүйн тулд зохирох л болно. Зохирохын өмнө таниж мэдэж нээх ёстой. Тэр нь харин хүний уураг тархи, оюун ухааны хязгаар тул нээхэд машид хүндрэлтэй. Гэвч хүмүний өлгий амьдрал үүсгэсэн Алтай шамбалаас оршихуйн мөнхийн зарчимыг илгээснийг онцлон дурьдсу.

  Тайхар

2013-02-27. УБ

Continue reading →

ТЭНЭГ ХҮН ТЭНГЭРЭЭС АХ...

Хүн болон төрсөн хэн бүрт байх цор ганц үнэмлэхүй эрх чөлөө бол бодол хүсэл нь.

Ийм тийм юм бодож болохгүй гэсэн хориг энэ дэлхийн хаана ч алга. Юугаа сэтгэж, юуг бодож, юу хүсэх нь таны дур ба хэрийн асуудал. Харин бодол санаа тань үг болон хэлэгдэж, үйл болон хэрэгжих нь өөр хэрэг. Угтаа хүний бодол санаа хязгааргүйд тэмүүлэх ч бодот чадал мэдэл нь хязгаартай тул харьцангуйн эрх чөлөөнд захирагдахаас аргагүй юм.

 Байгалийн язгуур зарчим хүмүнд тэр чигээрээ хуулбарлагдсаны хүн дээр илрэх илрэл нь хүний мөн чанар билээ. Хүний мөн чанар гэдэг нь эцсийн эцэст байгалийн зарчмыг дагах гарцаагүй сонголт гэж ойлгогдоно. Хүссэн ч эс хүссэн ч байгалийн зарчим хүнийг өөрийн эрхгүй цаана нь удирдаж байдагт  амьдралын утга учир орших. Харин хүн төрөлтөн олон “изм”-үүдийг сонгон явсаар эцэстээ нийгмийн байгууламжаа сайжруулахаасаа өмнө амьдрах орчин оршихуйгаа алдах ноцтой асуудалтай тулгарлаа.

Хүн төрөлтөн энэ олон нийгмийн байгууламжыг солихдоо сайн сайхныг цогцлоохын тусын тулд байв уу гэвэл бараг л үгүй. Мэдээж наанаа бол тийм гэсэн тайлбартай. Цаана нь бол амьдарч үлдэх, амьд байхын тулд, өөрийгөө хамгаалахын тулд өрнөсөн тэмцлийн дүнд сонгогдчихсон байдаг юм. Улс үндэстэнүүд өөрсдийгөө хамгаалах, бусдыг тэргүүлэх,  үр удмаа үлдээж тэднийг хүчирхэг байлгахын тулд л төрөө байгуулж засгаа сонгож байгаа. Гэтэл манай улсын төрийн бодлого нь дэлхий нийтийн чиг хандлагыг дагах мөртлөө үндэсний хэв шинжээ алдахгүй байх, үнэт зүйлсээ даяарчлалд уусгаж устгахгүй байх, үндэсний аюулгүй байдлаа дархлах, дэлхийн чиг хандлагатай хорших өөрийн тусхай загвар замналыг бий болгох зэрэг амин чухал асуудлыг цогцлоохын төлөө тархиа шатаахын оронд засгийн гишүүдээ загнан зааварлах, хотын ажилд хошуу дүрэлцэх, урлагын тоглолт санхүүжүүлэх, гадаадад төгс ардчилалыг номлох энэ тэрийг голчлох юм. Аа нөгөө засгийн нөхөд нь нь гэвэл хэдхэн уурхай, үйлдвэр, зам, барилга барих л ажилтай. Ингээд л гүйцээ. Тэгээд бүх иргэдээ хөлсний ажилчин болгох юм гэнээ. Нийслэлийг удирддаг хүн сүрэг нь орондоо ч, орцондоо ч, хотдоо ч хоггүй байя, машинаар биш автобусаар аялая гэх мэт явах суух, цэвэрлэх угаахыг зааварлах ажилтай.  УИХ нь огт хэрэгждэггүй ба хэрэгжүүлдэггүй олон хувьсагчтай хууль зохиох нэг ажилтай. Нөгөө бол сумдаа, намдаа, дүүрэгтээ, хороондоо хогны сав, цэцэрлэг, тоглоомын талбай л барьдаг хүн сүрэг юм уу хаашаа юм. Уг нь бол УИХ нь улсын цэцдүүдийн нэгдэл байж улс эх орны оюун санааны хамгаалалт болж, дархан замыг заагч алтан гадас лугаа орших ёстой баймаар байдаг. Үгүй ядахнаа хуулиа энгийнчлэн оновчтой хялбаршуулж хэрэгждэг болгохын чухлыг олж харахгүй эсрэгээр нь хязгааргүй задалж бараг хуулийг насаараа судлаад ч мэдэж хүчирхээргүй болгож цаг барж суух юм. Ийм л төр улс засаг надад харагдаад удаж байна. Ингэж харж байгаа нь надад олгосон ардчилал таны буян. Ингэж бичих эрх олгосны төлөө би ардчилалыг дэмжсээр ирсэн. Гагц бичих хэлэх эрхийн төлөө биш хамгийн гол нь дэлхий нийтээрээ энэ замруу аажим шилжсээр байгаагаас бултаж байж дараа нь хүчээр богтлуулахгүйн төлөө бас дэмжсэн. Энэ нийтлэлээр би ардчилалыг муулж МАН- ыг магтаж байгаа юм биш. Надад нам хэрэггүй. Энэ улс үндэстнийг удирдаад олныг оройлоод аваад явчих тэргүүн хэрэгтэй байна. Улс эх орноо ийм ядуу дээрээ чадуу байгаад харамсаж үнэхээр Монгол Үндэстний Алтан Ардчилалыг дархан бүтээх өөр арга зам, өөр санааг илэрхийлж байна. Угаасаа ардчилсан нийгмийн эцсийн мөн чанар нь нидэр дээрээ хүчтэй нь хүчгүйгээ гэсэн байгалийн зарчимтай яг адил хэрнээ бидэр дээрээ хүмүүнлэг энэрэнгүй дүрээр үйлчилнэ.

Ардчилсан нийгэмд хүн бүр тэгш эрхтэй байх агаад зөвхөн хэн хичээнэ тэр амьдарч чадах чадвартай байна гэдгээрээ байгалийн зарчимтай шууд нийцэж байна. Харин амьдрахын төлөө биш тэжээлгэхийн төлөөх хүн сүргийг ардчилал энэрч асарч явдаг нь байгалийн хуулийн эсрэг. Тиймдээ ч өнөөдөр дэлхий нийтээр хямарч байна. Гэвч тэдгээр хүн сүргээ тэжээж  байхгүй бол тоо толгой нь олширвол эргээд тэжээгчээ нухна. Хүн тэжээвэл толгой цусдана гэдэг тэр. Энэ мэт мэдээжийн юмыг дурдахын учир нь байгалийн зарчмыг хэрхэн энэ нийгмийн байгууламжид суулгах тухай асуудал юм. Ардчилсан нийгмийн гол алдаа нь дэлхий нийтийн эдийн засгийн гүн хямралыг төрүүлдэг “изм” гэдгээ мэддэггүйнх. Энэ хямрал хэрэв нэг тэсэрвэл дэлхий даяар эмх замбараагүй байдал садарч төсөөллөөс ч хэцүү байдал үүсэх магадлалтай. Тодорхой нөхцөл байдлыг бусад улс орнууд мэдэхийн дээдээр мэдэж батлан хамгаалахдаа биш бараг нухчин дарахад зориулан цэргийн ба зэвсгийн нөөц хөрөнгө оруулалтаа бууруулалгүй байна. Ардчилсан нийгмийн хямралын шалтгаан нь хязгааргүй баялаг бүтээх, хязгааргүй эрх мэдэлтэй байх шуналыг тэтгэдэгтээ юм. Орчлон ертөнцөд хязгааргүй юм гэвэл зөвхөн идеал юм л байх боломжтой харин материаллаг зүйл бүхэн хягаартай. Өөрөөр хэлбэл оюун санааны сэтгэл зүрхний амьдрал хязгааргүйд тэмүүлэх боломжтой ч эдлэж хэрэглэх материаллаг баялагыг бүтээх ямагт хязгаартай.

Ардчилалын хувь заяа яах вэ гэдэг нууц байна. Гэхдээ таамаг тооцоо байж л байгаа. Байлгүй ч яахав. Дэлхийн нөөц шавхагдаж байна. Хүний амьдрах онцгой нөхцөл болох ус, агаар, байгаль амьтад сүйрч байна. Энэ бүхнийг зогсоох, ардчилалын хямралыг арилгах аргыг дэлхий нийтээр хайсаар бэдэрсээр л байна. Мэдээж хямарчихгүйн тулд санал бодол солилцож хуралдаж зөвлөлдөж байгаа нь Давосын чуулган.

Шийд ч алга, арга ч алга, олигтой санал санаачлага ч ядаж гарахгүй байна. Тэгнэ л дэ. Өдөр тутам өсөн нэмэгдэж буй хэрэгцээг хангахын тулд зөвхөн ганцхан нөөц болох  дэлхийгээ ухаж барж байна. Амьд байх байгалийн зарчим үйлчилж байгаа хойно ухахаас өөр аргагүй. Харин ухахаас өөр арга байхгүй нь угтаа техник технологийнх нь боломжыг бүрдүүлсэн ШУ-ны нээлтийн мэдлэгийн түвшний хүрсэн хязгаар. Бүх ололт амжилт, хөгжил давшил,  арга чарга нь нээлтийн эрхэнд түүний хүрээнд.

Уг нь ухаж шатаахаас өөр аргыг олж илрүүлэх нь боловсрол олгохын утга учир ба ШУ-ны зорилт. Улс орон бүр л ШУ-ны хөгжил давшилд зориулан хөрөнгө, шагнал гаргаж байгаа ч шинэ нээлт тэр бүр гарахгүй  л дээ. Манай улс ШУ-ны хөгжилд хөрөнгөө нарийлах нь угтаа Монгол хүн ШУ-ны салбарт явцгүйдээ гэж төр засаг нь өөрөө үзэж байгаагийн баталгаа юм шиг. Гэтэл өдрөөс өдөрт өсөн нэмэгдэж байгаа хүний хэрэгцээ мөн төдий хэмжээгээр багасан дуусч буй дэлхийн нөөцийг огт тооцолгүйгээр спорт урлаг цэнгүүний зардалд асар их хэмжээний хөрөнгө зарж байгаа нь нэг талаараа ардчилсан нийгэм гэдэг ард түмэнд таалагдахгүй бол сонгогдохгүйн аргагүйдэл байж болох. Боловсролыг бус тэр тусмаа биеийн хөгжлийн хөрөнгө оруулалтыг хэт илүү үзэж буй нь залуу үеийг тэр чигээрээ боловсролын тэвчээргүй бие бялдрын тэвчээрийг илүүд үзэхэд уриалж байна. Энэ улс орны эцсийн найдвар ба мөн Алтан Ардчилалын эхний зөв алхам бол цэвэр оюуны өндөр боловсролтой иргэдийг төрүүлэхэд спорт урлаг соёлын хөрөнгө оруулалттайгаа дүйцэхээр хөрөнгө үрж зарж байх явдал. Спорт баялаг нэг их бүтээхгүй. Энэ бол дайн дажингүй үеийн энхийн тулалдаан. Цаана нь мөн л мөнөөх байгалийн хууль өдөөгөөд л түүнийгээ дарж байгаа нь тэр юм. Соёл урлаг, утга зохиол хүмүний боловсролд, сэтгэл ухамсарт сайн сайхнаар нөлөөлсөөр сайнаар хандах   хүмүүжил олгож байгаа ч хангалтгүйн учир шалтгаан нь орчлонгийн үнэнийг нэг мөр баттай хэлэхэд бус олон бодгалуудын дотоод хувь хүний хийсвэрлэлээр илрэх тул хоорондоо мөнхийн зөрчилтэй. Мөн л эцсийн дүндээ хүнийг хувааж талцахад хүргэдэг. Шашин шүтлэг хүний ариун явдалыг сануулж,  муу сэтгэлийг арилгаж аливаад асар гүн гүнзгий хандаж сургасаар байгаа ч хэт олон шашны үзлийн зөрчилдөөн хүн төрөлтнийг хувааж улмаар хүний ертөнцийг засах бус харгалдуулан хагаралдуулах нь байнга. Эдгээр арга замууын аль аль орших жамтай ч оройлох найдвар байхгүй гэдгийг шууд хэлье.

Тэхээр эцсийн ганц найдвар бол Ертөнцийн төгс онол, Бүх юмсын онол, Тэнгэрийн бошиг, Бурханы санааг мэдэх явдал юм. Анализын анализын тухай ойлголт. Өөрөөр хэлбэл хүний оюуны хязгаараас давсан ололтын тухай, орчлон ертөнцийг бүхэлд нь онож тайлбарлах танин мэдэхүйн цоо шинэ байгалийн зарчмын тухай хэлж байна. Энэ чин үнэн дор аяндаа хүний ертөнцөд буй шашин ч, төр засаг ч,  урлаг ч,  өнөөгийн ШУ-ны бүх ололт амжилт ч, ер хүн төрөлтний хураасан хуримтлуулсан бүхэн нэгдэн нийлэх тухай ярьж байна.  Энэ бүх нэгдлийг ШУ-ны жирийн нээлт хангахгүй жирийн хүн ч хийхгүй. Учир нь хүний ой ухаан хязгаартай. Заавал биднээс дээгүүр оюун санаа оролцож байж цаг хугацааны торгон заагт илэрдэг гэмээр юм. Гэвч оршихуйн жамыг таньж, ёсыг бүтээж, төрийг босгохыг хүн төрөлтнөөс шаардаж буйгаараа хүний оролцоо зайлшгүй чухал. Хүн төрөлтөнд сорилт тулгарсан бөгөөд биднээс авч буй шүүлэг нь хүн бүрт хамаарна. Улс орнуудад энэ талын судалгаа хийгдэж байгаа ч онолын физик гэсэн нэрээр хэлж заншсан. Гэхдээ яг онолын бус ихэвчлэн туршилтын физик үйл ажиллагаа явуулж байна. Туршилтаар туршилтын үр дүнг алдаатай хэмжиж авах ба түүн дээрээ үндэслэн орчлонд буй хувирашгүй тогтмолуудыг ойролцоогоор мэдэж авах юм. Гэтэл туршилтыг материйн протон, нейтроны түвшинд тавих нь асар өртөг зардалтайгаас гадна нөгөөтэйгүүр эгэл бөөмсийн задралаар эгэл бөөмсийн үүтгэгчийг олно гэдэг бүтэлгүй оролдлого. Олон янзын онол байгаа ч аль нь ч эгэл бөөмсийг хэрхэн үүтгэж байгааг тайлбарлаж чадахгүй байгаа нь угтаа дээд оюун санааны таалалд нийцээгүйнх ч байж болох шүү дээ. Тайлбарлаж чадахгүй байгаа учир туршилтаар тогтоох гэж асар их цаг хөрөнгө зарлагдаж осолтой туршилт тавьсаар л байна. Нөгөө талаар туршилтын физикээс гадна хэт эзотеркжсэн ШУ-ны чиглэлүүд мөн л орчлон ертөнцийг тайлбарлах оролдлого хийсээр байна. Бүтээсэн арга зам мөрийг үгээр батлана гэхээр ёстой юуг яаж ойлгох, ойлгуулахыг хэлэхийн бүү мэд. Гэвч бид аль алинийг нь ор тас үгүйсгэхгүй ч асуудлын голыг энд бид өөрөөр авч үзэх юм. Онолын физикийн зорилго нь орчлон ертөнцийн нэгдсэн орны онолыг туршилтаар бус эсвэл шашны үг номлолоор бус харин цэвэр математик тэгштгэлээр харуулах үзүүлэх батлах нотлох явдал.

Ямар математик байна, тийм физик оршино. Өөрөөр хэлбэл байгалийн зарчим яаж үйлчилнэ тэр зарчмыг дагана гэсэн үг.  Ийм л ертөнц оршин байгааг бид харсаар байтал харж мэдэрч байгаа тул зөвхөн ийм байхаар бүтээсэн олон бус ганцхан үнэн зам буюу монголоор жамыг таних ёстой. Тэр зам, жамыг мэдэхийг хүсэх нь хүний хувьд оюуных нь хязгаар бөгөөд хүн төрөлтний хүрч болох эцсийн үнэмлэхүй мэдлэг бөгөөд мэдсэнээрээ сэтгэл оюунаа удирдан амьдарч үлдэх хууль болно. Үүнийг Супернэгдлийн онол гэнэ. Хүн төрөлтөн дэлхийг аврах юм яриад байх юм. Болж л байна  л даа гэхдээ өөрийгөө аварч үлдэхээ эхлээд бодмоор юм. Хүнтэй хүнгүй дэлхий эргэнэ. Бохирдсон ч шимэгч хувалз нь устахаар дэлхий сэргэдэгээрээ сэргээд эргэдэгээрээ эргэнэ за. Амьдарч үлдэхийн тулд Бэсүд Ч. Эрдэнийн нээсэн Супернэгдлийн онолыг сурцгаа судалцгааааа.

Нийтлэлч Тайхар

Continue reading →